ضربی‌خوانی در آواز افشاری و بیات ترک | حسین قوامی، روحبخش، عبدالوهاب شهیدی، محمودی خوانساری

اجراها به‌ترتیب:‌

۱. افشاری
آواز: حسین قوامی
پیانو: مرتضی محجوبی
ضرب: جهانگیر ملک

۲. بیات ترک
آواز: عزت روحبخش
سنتور: رضا ورزنده
ضرب: نامشخص

۳. بیات ترک
آواز: عبدالوهاب شهیدی
ویلن: همایون خرم
سنتور: مجید نجاحی
ضرب: جهانگیر ملک

۴. بیات ترک
آواز: محمود محمودی خوانساری
ویلن: اسدالله ملک
ضرب: جهانگیر ملک

۵. بیات ترک
آواز: عبدالوهاب شهیدی
تار: جلیل شهناز
کمانچه: علی‌اصغر بهاری
نی: حسن ناهید
ضرب: امیرناصر افتتاح

رِنگ: از اسماعیل مهرتاش

تدوین و توضیحات: علی کاظمی

ضربی‌خوانی یا کارعمل/ کار و عمل، یا به تعبیری فنّی‌تر موسیقی باکلامِ موزونِ بداهه/ نیمه‌بداهه، دهه‌هاست که از اجراهای موسیقی دستگاهی ایران رخت بربسته است و جز نمونه‌هایی انگشت‌شمار دیگر اثری از آن در اجراها و ضبط‌های این موسیقی نیست.

مجموعه‌ای که می‌شنوید در آواز افشاری و بیات ترک توسط آوازخوانان و خوانندگان حرفه‌ای دورهٔ گلها اجرا شده است. در طول تاریخ موسیقی دستگاهی (تا جایی‌که اطلاع داریم) نوازندگان تمبک مهم‌ترین ضربی‌خوانان نیز بوده‌اند و نمونه‌هایی از ایشان (مثل نواخته‌های حسین تهرانی) خوشبختانه موجود است.

ضربی‌خوانی‌های مربوط به آوازها و دستگاه‌های دیگر نیز، در کنار مجموعه‌های دیگری که طی حدوداً دوازده سال گذشته به‌مرور و با تحقیق روی اجراهای دورهٔ گلها گرد آورده‌ام، از طریق همین کانال در دسترس قرار خواهند گرفت.

برخی از اجراهای این مجموعه‌ضربی‌خوانی‌ها ممکن است در تمرین‌های گروهی پیش از ضبط شکل گرفته باشند، هیچ اطلاعی در این زمینه در دسترس نیست. برخی نیز ممکن است شباهت زیادی به تصانیف معروف داشته باشند، در این صورت گویی در حال شنیدن دگره‌ای از آن تصنیف، احتمالاً با شعری متفاوت، هستیم.

امیدوارم این مجموعه‌ها، در کنار شنود ذوقی و کارکرد پژوهشی‌شان، بتواند شناخت ما را از موسیقی دستگاهی عمیق‌تر کرده و همچنین موجب بروز ایده‌هایی خلاقه شود.


Chapters:
0:00 Qavâmi – Mahjubi – J. Malek
4:18 Ruhbakhsh – Varzandeh
13:06 Shahidi – Khorram - Najâhi - J. Malek
17:26 Mahmudi Khânsâri – A. Malek – J. Malek
21:02 Shahidi – Shahnâz - Bahâri - Nâhid - Eftetâh