Скачать или смотреть "केळीची वरची पाने पिवळी पडतायत? | Iron(Fe) Deficiency

शेतकरी मित्रांनो,
आजच्या या व्हिडिओमध्ये आपण केळी पिकामध्ये लोह (Fe) कमतरता कशी ओळखावी, तिची कारणे काय आहेत आणि त्यावर योग्य व्यवस्थापन काय करावे हे सविस्तर समजून घेणार आहोत. केळी हे जगातील सर्वाधिक लागवड होणारे आणि पौष्टिक फळ पिक असून त्याच्या उत्पादनावर सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची (Micronutrients) कमतरता थेट परिणाम घडवते. त्यापैकी लोह (Iron) हा एक अत्यंत महत्त्वाचा घटक आहे.
#केळी
#banana iron deficiency
#banana fe deficiency
#banana yellow leaves
#banana leaf chlorosis
#banana nutrient deficiency
#micronutrient deficiency in banana
#ferrous sulphate spray in banana
#EDDHA iron in banana
#banana farming India
#केळीतील लोह कमतरता
#केळी पाने पिवळी पडणे
#केळी खत व्यवस्थापन
#banana farming tips
#banana agriculture information


---

🔹 लोह (Fe) चे महत्त्व

लोह हा क्लोरोफिल निर्मितीसाठी महत्त्वाचा आहे.

पाने हिरवी ठेवून प्रकाशसंश्लेषण प्रक्रिया चालू ठेवतो.

एन्झाइमची कार्यक्षमता वाढवतो.

केळीतील पानांची वाढ, बुंध्याची मजबुती व घडाचा दर्जा यासाठी लोह आवश्यक आहे.



---

🔹 Fe कमतरतेची प्रमुख लक्षणे (Symptoms of Iron Deficiency in Banana)

1. पाने पिवळसर होणे (Interveinal Chlorosis):

वरच्या नवीन पानांमध्ये शिरा हिरव्या राहतात, पण शिरांच्या मधले ऊतक पिवळसर/पांढरे दिसतात.

हे लक्षण विशेषतः नवीन कोवळ्या पानांवर दिसते कारण लोह हा अचल (immobile) पोषकद्रव्य आहे.



2. पानांचा आकार कमी होतो:

पाने लहान, पातळ व कमजोर दिसतात.



3. वाढ खुंटते:

झाडाची वाढ मंदावते व उत्पादन घटते.



4. फळांचा दर्जा:

घड लहान राहतो, बोट भरत नाहीत.





---

🔹 Fe कमतरतेची कारणे (Causes)

मातीचा pH जास्त (7.5 पेक्षा अधिक) असल्यास लोह उपलब्ध राहत नाही.

जमिनीत कॅल्शियम कार्बोनेट (CaCO₃) जास्त असल्यास.

जास्त पाणी व पाणी साचणे (Waterlogging).

फॉस्फरस, जस्त, मॅंगनीज किंवा कॉपरचे अति प्रमाण.

जमिनीतील सेंद्रिय घटक कमी असल्यास.



---

🔹 Fe कमतरतेवर उपाय (Management Practices)

1. फवारणी (Foliar Spray)

Ferrous Sulphate (FeSO₄) 0.2–0.5% फवारणी करावी. (2–5 ग्रॅम / लिटर पाणी).

सायट्रिक अॅसिड किंवा युरिया थोड्या प्रमाणात मिसळल्यास शोषण जास्त होते.


2. मातीतील वापर (Soil Application)

Fe-EDDHA Chelated Iron – क्षारीय मातीत (alkaline soil) सर्वाधिक प्रभावी.

2–3 ग्रॅम प्रति झाड पाण्यातून द्यावे.


3. सांस्कृतिक पद्धती (Cultural Practices)

पाणी साचू देऊ नये.

मातीचा pH 6.0–7.0 ठेवण्याचा प्रयत्न करावा.

संतुलित खत व्यवस्थापन – फॉस्फरस, जस्त व पोटॅशियम यांचे योग्य प्रमाण राखावे.


4. सेंद्रिय पद्धती (Organic Options)

चांगले कुजलेले शेणखत, कंपोस्ट व गांडूळखत वापरावे.

समुद्री शैवाल अर्क (Seaweed extract) व मायक्रोबियल बायोफर्टिलायझर (Azospirillum, PSB) वापरल्यास लोह उपलब्धता वाढते.



---

🔹 लोह कमतरता व जस्त कमतरता यातील फरक

जस्त (Zn) कमतरता मध्ये पाने लहान होतात, पण पिवळसरपणा मुख्यतः मधल्या पानांवर दिसतो.

लोह (Fe) कमतरता मध्ये फक्त वरच्या कोवळ्या पानांवर पिवळसरपणा स्पष्ट दिसतो.



---

🔹 केळी शेतकऱ्यांसाठी मार्गदर्शन

नियमित पिक निरीक्षण करा.

पानांचा रंग बदलला की लगेच उपाय करा.

जमिनीचा pH तपासा व त्यानुसार व्यवस्थापन करा.

सूक्ष्म अन्नद्रव्य फवारणी वेळोवेळी केल्यास पिक निरोगी राहते.



---

🔹 शेतकऱ्यांना होणारे फायदे (If Managed Well)

हिरवीगार पानसंख्या जास्त राहते.

झाडाची वाढ वेगाने होते.

घड मोठे, बोटे भरलेली व बाजारात चांगल्या किमती मिळतात.

उत्पादन 15–20% वाढते.



---

👉 या व्हिडिओमधून आपण पाहिले की केळीमध्ये लोहाची (Fe) कमतरता का होते, तिची लक्षणे कोणती आहेत आणि त्यावर वेळेत उपाय कसे करावेत.
लक्षात ठेवा – सूक्ष्म अन्नद्रव्ये कमी प्रमाणात लागत असली तरी ती पिकाच्या उत्पादनात फार मोठा फरक घडवतात.


---

✅ जर हा व्हिडिओ तुम्हाला उपयोगी वाटला असेल तर Patel Agro Services चॅनेलला Subscribe करा, Like करा आणि Share करा.
📢 शेतकरी बांधवांपर्यंत ही माहिती पोहोचवण्यासाठी हा व्हिडिओ WhatsApp ग्रुपवर forward करायला विसरू नका.
   / @patelagroservices