Brud | Pochwała niedoskonałości #3

W "Odzie do turpistów" Julian Przyboś szydził z poetów, którzy za przedmiot swej refleksji obrali brzydotę. Pisał:

Bez serc, bez nerek, bez mięsa od kości / o, najwierniejszy posągu człowieka, / trwały, pogrzebny szkielecie, / arcydzieło portretowej rzeźby! / Podaj mi piszczel! / Niechaj na tym flecie / niepokalanie białym, obranym do czysta, / zaświstam / z wesołoposępnym dreszczem / Odę do postarzałej o sto lat młodości / brodatej, / ponurej, / Waszej, pokorni wyjadacze resztek / zastraszająco wspaniałego Ścierwa / (…) o Ty, / moralisto od siedmiu czyraków! / Albo ty, drugi wieszczu / od nogi stołowej: / Twój pogrzebacz nie wstrząśnie Dziunią z manikury!

Wiersz Przybosia, udana - przynajmniej zdaniem naszych nauczycieli polskiego - parodia "Ody do młodości", wymierzony jest w poetów, którzy z epatowania tym, co brzydkie, oburzające, niedoskonałe i odpychające uczynili podstawowy środek poetyckiego wyrazu.

Obrońca turpistów mógłby zaprotestować. Świat jest utkany z rzeczy pięknych i brzydkich, pociągających i odpychających, wzniosłych i przyziemnych. Dlaczego mamy mówić tylko o tych pierwszych? Co sprawia, że przyziemną i odpychającą brzydotę spychamy na margines uporczywego milczenia? Przecież ona też wypełnia nasz świat i stanowi ważną część doświadczenia. Milcząc o niej, fałszujemy rzeczywistość; bierzemy pars pro toto. Zresztą, kto decyduje o tym, co piękne, a co brzydkie? O czym mówić można i należy, a co trzeba przemilczeć?

***

W kolejnym filmie z serii "Pochwała niedoskonałości" rozważania prof. Bartosza Brożka koncentrują się na emocjach, które wywoływane są przez to, co brudne i brzydkie. Jaki sens mają te emocje? Jaka jest ich ewolucyjna historia? Czy wyłamują się naszej racjonalności czy też, wręcz przeciwnie, są jej ważnym elementem?

Prof. Bartosz Brożek jest filozofem prawa i kognitywistą. Prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, były dyrektor Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych i profesor w Katedrze Filozofii Prawa i Etyki Prawniczej UJ. Doktor habilitowany prawa, doktor prawa (2003) oraz filozofii (2007). Jest autorem i współautorem licznych książek i artykułów. Jego zainteresowania badawcze obejmują szerokie spektrum dziedzin, w tym filozofię prawa, filozofię umysłu, teorię rozumowań oraz poznanie moralne i matematyczne.

Nagranie i montaż: Przemysław Kopeć

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki z programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki w ramach projektu „Nauka na żywo: wszechświat, życie, umysł". Kwota dofinansowania 540 200,00 zł, całkowita wartość zadania 600 200 zł.

Wesprzyj kanał Copernicus:
   / @copernicuscenter  
https://patronite.pl/copernicus