M.Kalomiris - Symphonic Concerto/ Συμφωνικό Κοντσέρτο για Πιάνο και Ορχήστρα (1934-35)

Ι. Αllegro con moto ma Maestoso (00:15)
II. Variations, Fugue and Finale on a Greek theme/ Παραλλαγές, Φούγκα και Φινάλε
πάνω σε ένα ελληνικό θέμα (15:02)

Manolis Kalomiris (1883-1962) was one of the most important Greek composers, the so-called "leader" of the Greek National School. After studying music in Vienna and teaching for a while in Kharkov, he returned to Greece in order to create the Greek National School, according to the standards of the Russian National School, a classical/art music based on Greek folk music and tradition. His dynamic character and his work established him as a leader figure in the Greek scene of the early 20th century, resulting in part of his vision for the national school to be fulfilled. His work, apart from his works as a composer, was also pedagogical, establishing modern Greek music education with books that music students in Greece use to date.
This is the Symphonic Concerto for Piano and Orchestra created in 1935 and 1936. This work of his second artistic period could be called Piano Concerto, but it doesn’t, indicating the importance of the orchestra in the composer’s work and preferences. It is also not divided into the usual 3 parts of the concerto form but in two: a first dramatic allegro and a second larger part, where Kalomiris deals with the development and variation of a folk melody, "Lygkos the Brave". It is remarkable that for the twenty minutes the second part of the work lasts, the composer creates fugues and variations on that existing melody, while he preferred to create folk-like themes rather than variating already existing ones. This is explained by the fact that "Lygkos the Brave" has been one of his favorite folk songs since he was a child, as he states in his autobiography, so we can see this work as a realization of an old personal desire. The work contains all the characteristics of a pompous kalomiriesque piece of work: the rich use of full orchestra (in the way Wagner and the Romantics did) but in combination with the piano (the instrument for which the composer have written a lot of pieces) and the "greek character "which is achieved with the variation of the folk theme and the creation of other folk-like melodies, making it perhaps one of the masterpieces of the composer and the Greek National School.

Director: Manolis Kalomiris
Piano: Krinio Kalomiris
Orchestra of the Greek Radio Foundation


Ο Μανώλης Καλομοίρης (1883-1962) ήταν από τους σπουδαιότερους Έλληνες συνθέτες, ο λεγόμενος «αρχηγός» της ελληνικής Εθνικής Σχολής. Αφού σπούδασε μουσική στη Βιέννη και δίδαξε για ένα διάστημα στο Χάρκοβο, επέστρεψε στην Ελλάδα με σκοπό να δημιουργήσει την ελληνική εθνική σχολή, στα πρότυπα της ρώσικης εθνικής σχολής, μία λόγια/κλασική μουσική βασισμένη στην ελληνική δημοτική μουσική και παράδοση. Ο δυναμικός του χαρακτήρας και τα έργα του τον έκαναν να επιβληθεί στη μουσική σκηνή της Ελλάδας των αρχών του 20ου αιώνα με αποτέλεσμα μέρος του οράματός του για την εθνική σχολή να εκπληρωθεί. Το έργο του όμως εκτός από συνθετικό ήταν και παιδαγωγικό, θεμελιώνοντας την σύγχρονη ελληνική μουσική παιδεία με βιβλία που μαθητές μουσικής στην Ελλάδα χρησιμοποιούν μέχρι και σήμερα.
Αυτό είναι το Συμφωνικό Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα που δημιούργησε τα έτη 1935 και 1936. Έργο της δέυτερης καλλιτεχνικής του περιόδου , θα μπορούσε να το ονομάσει Κοντσέρτο για πιάνο κι όμως δεν το έκανε, υποδεικνύοντας την σημασία που έχει η ορχήστρα στο συγκεκριμένο έργο αλλά και στις προτιμήσεις του συνθέτη. Επίσης δεν χωρίζεται στα κλασικά 3 μέρη της φόρμας του κοντσέρτου αλλά σε δύο: ένα πρώτο δραματικό αλλέγκρο και ένα δεύτερο μεγαλύτερο μέρος, όπου ο Καλομοίρης ασχολείται με την ανάπτυξη και την παραλλαγή μιας δημοτικής μελωδίας, του «Λύγκου του Λεβέντη». Κάνει εντύπωση πως επί είκοσι λεπτά που διαρκεί το δεύτερο μέρος του έργου, ο συνθέτης πλάθει φούγκες και παραλλαγές πάνω στη συγκεκριμένη μελωδία ενώ ο ίδιος προτιμούσε να κατασκευάζει δημοτικοφανή θέματα παρά να «πειράζει» ήδη υπάρχοντα. Αυτό εξηγείται από το γεγονός πως (όπως δηλώνει στην αυτοβιογραφία του) ο «Λύγκος ο Λεβέντης» ήταν από τα αγαπημένα του δημοτικά τραγούδια από τότε που ήταν παιδί, οπότε μπορούμε να δούμε το έργο και ως πραγμάτωση μιας παλιάς προσωπικής επιθυμίας. Το έργο περιέχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός μεγαλοπρεπούς καλομοιρικού έργου: την πλούσια χρήση ολόκληρης της ορχήστρας (στα πρότυπα του Βάγκνερ και των ρομαντικών) σε συνδυασμό όμως εδώ με το πιάνο (το όργανο για το οποίο είχε γράψει ουκ ολίγες φορές κομμάτια) και τον «ελληνικό χαρακτήρα» που επιτυγχάνει με την παραλλαγή του δημοτικού θέματος και την δημιουργία μέσα από αυτό άλλων δημοτικοφανών μελωδιών, καθιστώντας το έτσι ως ίσως ένα από τα αριστουργήματα του συνθέτη και της Ελληνικής Εθνικής Σχολής.

Πιάνο: Κρινιώ Καλομοίρη
Διευθύνει ο Μανώλης Καλομοίρης
Συμφωνική Ορχήστρα του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας