Kafa Ayarı #57 - Starlink nedir? Nasıl çalışır?

Kablo çekmeden, uydudan internet sunan Starlink denemeleri başladı. Türkiye'de de 2021 sonunda denenmeye başlamasını beklediğimiz, SpaceX Starlink uydu internet hizmetiyle ilgili merak edilenleri bu Kafa Ayarı'nda konuşuyoruz. Çayınız ya da kahveniz eşliğinde iyi seyirler dileriz... https://www.technopat.net/2021/02/14/...

Bu videonun ilk yayınlanmasının ardından SpaceX'in yeni bir kalkışı olacak, https://www.spacex.com/launches/ adresinde izleyebilirsiniz. Starlink projesi 100 Mbps civarı hızlarla başlayarak 1.5 Gbps hızlara ulaşacak ve gezegenin her yanında kullanılabilecek bir internet servisi kurmayı hedefliyor.

Biz de kayıt olduk: Parayı Basıp Starlink Uydu İnternet Aldık! Starlink Türkiye Kayıtları Başladı! -   • Parayı Basıp Starlink Uydu İnternet A...  
Ali ile Rize'ye Gittik | Tahpur Yaylası Vlog -    • Ali ile Rize'ye Gittik | Tahpur Yayla...  
Kafa Ayarı oynatma listesi:    • Kafa Ayarı  

00:00 Kafa Ayarı'nın yeni bölümüne hoş geldiniz!
01:11 Starlink projesinin amacı nedir?
04:23 Starlink’in farkı ne olacak?
09:04 Uydular arası iletişim nasıl sağlanıyor?
10:37 Düşük gecikme kimin işine yarayacak?
12:32 Starlink’e bağlanmak için gerekenler
14:12 Normal çanak ve Starlink çanağının kıyaslanması
16:40 Starlink fiyatı
18:00 Starlink’in hızı, gecikme değerleri
19:55 Starlink projesi ne durumda? Proje gerçekleşebilecek mi?
22:17 Gönderilen ve gönderilmesi planlanan uydu sayısı
25:15 Neden bu kadar çok uydu olacak?
26:18 Şirketler arasındaki uzay yarışı
30:55 Ülkemizde Starlink’e izin verilir mi?
33:20 İzlediğiniz için teşekkürler!

Disclaimer: Bu videonun hazırlanmasında hiç bir Elon Musk'a zarar verilmemiştir, uzaya çöp atılmamıştır.

Sorun:
• Dünyadaki insanların %40’ının internete hiç erişimi yok.
• Erişimi olanların da çoğu düşük hızlarla cebelleşmek zorunda.
• Bu tür noktalara kablosuz internet götürmek bile aşırı maliyetli

Geleneksel uydu interneti:
• Geleneksel uydular dünyanın 35.000km yukarısında yer alıyor
• Bu mesafe, sinyalin 120ms giderken ve 120 ms de gelirken gecikmeye uğramasıyla toplamda en az 240ms gecikme anlamına geliyor.
• Pratikte ise gecikme 400 ila 600ms arasında gerçekleşiyor ki bu kablolu internetin 10 katından fazla.
• Uydu sayısı az olduğundan indirme ve yükleme hızları sınırlı
• 100/10 Mbps için ayda 150$ gibi fiyatlar talep ediliyor.

Starlink’in avantajı:
• Uydular Alçak Dünya Yörüngesi’nde (ADY) yer alıyor
• Bu, Starlink uydularının dünyaya geleneksel uydulardan üç ila 100 kat daha yakın yakın olduğu anlamına geliyor.
• Uyduların çoğu 550km yükseklikte yer alıyor.
• Bu da çok daha düşük gecikme anlamına geliyor ki Starlink, uzun vadede 20ms altı gecikme vaat ediyor
• Bu gecikme, fiber ve kablo ile yarışı seviyede

Uydular arası iletişim:
• Starlink uyduları birbirleriyle iletişimi lazerle yapacak
• Vakumlu alanda lazerle iletişim, fiberoptiğe göre %47 daha hızlı
• Starlink bu sayede kıtalararası fiberoptik kablolardan ortaya çıkan gecikmeyi azaltacak
• Starlink bu sayede ABD ve Avrupa borsalarını fiberden daha hızı birbirine bağlayacak
• Her bir uydu 1 Tbps hızı destekleyebilecek

Ne gerekiyor?
• Starlink, bir modem ve özel çanak ile geliyor
o Çanak, faz dizilimli antenler kullanıyor
o Çanağın içinde yüzlerce mini antenler var ve bunların faz ayarı ile değiştirilebiliyor
o Bu teknoloji daha çok askeri radarlarda kullanılıyor
• Çanak, gökyüzünü gören bir yere konumlandırılıyor ve kendi motoruyla uydulara yöneliyor
• Modeme ister kablolu ister kablosuz bağlanabiliyorsunuz
• Starlink’te geleneksel uyduların aksine upload için sabit hat gerekmiyor

Fiyat?
• Modem ve çanak paketi için 500$, aylık üyelik ise şu anda 99$
Hız
• İlk Beta testlerinde 100+ Mbps indirme ve 20+ Mbps yükleme hızları görülüyor
• Gecikme süresi ise 30ms altında ve oyun oynamak için yeterli
• Uydu sayısı yeterli seviyeye geldiğinde 1Gbps indirme ve 900 Mbps yükleme hızları görülecek

Proje ne durumda?
• SpaceX, her Falxon 9 fırlatılışında 60 uydu birden yörüngeye taşıyor
• 27 Ocak 2021 itibariyle, SpaceX 1.035 Starlink uydusunu fırlatmış durumda
• İlk aşamada 7500, ikinci aşamada bir 7500 uydu daha yörüngeye taşınacak
• 2027 gibi toplamda 12.000 uydu sayısına ulaşılacak
• Bu uydular ~340km, 550~km ve ~1100km aralıklara konumlandırılacak
• Kesin olmasa da 30.000 uydu daha yörüngeye konumlandırılacak

Neden bu kadar çok uydu?
• Uydular dünyaya yakın olduğu için kapsama alanları geleneksel uydulara göre çok daha düşük.
• Yine dünyaya aşırı yakın olduklarından sabit durmaları mümkün değil, yörüngelerini korumak için hareket etmek zorundalar

Rakipler:
• Amazon, Telesat ve OneWeb’in de benzer planları var
• Amazon da 3.236 uydu fırlatmayı planlıyor
• OneWeb, 74 uydu fırlatıp Mart 2020’de iflas başvurusunda bulundu
• Iridium 1 iflas etti, Worldcom, Globalstar, Teledesic.. Hepsi iflas etti
• Musk, ilk amacının iflas etmemek olduğunu belirtiyor
• SpaceX, 2018’de maliyetin 10 milyar dolar olduğunu hesapladı