ช้างก็มีศาสนา

คชวิทยาแห่งพนมดงเร็ก

....Achara Phanurat*

.....ทั้งช้างและคนที่มีประสบการณ์สะเทือนขวัญเมื่อ 40 ปีที่ผ่านมา หลายคนคงรู้ว่าสงครามฆ่าล้างเผ่าพันธุ์และสงครามกลางเมืองทั้งในกัมพูชา สปป.ลาว และเวียตนามในยุคนั้น. มันสร้างความหวาดกลัวแก่คนรุ่นหลังมากมาย
ไม่มีใครอยากให้มันเกิดซ้ำอีก เพราะนอกจากการทำลายล้างชีวิตคนแล้ว ยังทำลายล้างชีวิตสัตว์ป่าทั้งใหญ่และเล็กที่มีป่าเป็นบ้านของพวกเขา ช้างป่าหลายร้อยตัวเหยียบกับระเบิดที่ฝังไว้ในเส้นพรมแดนไทยกัมพูชาบนเทือกเขาพนมดงรัก
มันไม่ใช่สงครามระหว่างคนกัมพูชาด้วยกัน แต่มันเป็นสงครามเพื่อการค้าอาวุธแต่สร้างสถานการณ์ให้ทั้งคนและสัตว์ป่าทำลายล้างกันเอง
.....วันนี้ลุ่มน้ำมูลและแม่น้ำลำชีอันเป็นเส้นแบ่งเขตจังหวัดสุรินทร์และบุรีรัมย์เริ่มมีชีวิตชีวา. เพราะพวกเขาพัฒนาตนเอง พัฒนาให้ช้างป่าพนมดงรักเป็นช้างเลี้ยงแสนรู้ พวกเขาฟื้นฟูประเพณีและความเชื่ออันเป็นคติชนโบราณ เช่นความรู้ในวิชาปะกำ
ถูกบูรณาการกับความรู้พุทธศาสนาอย่างลงตัว พวกเขาเลียนแบบพฤติกรรมสงบสันติของช้าง พวกเขาเคารพช้างแทนเทพเจ้าองค์หนึ่งและเคารพสูงสุดแห่งพระพุทธเจ้าในศาสนาพุทธ
พวกเขาฝึกตนเองตามหลักสมาธิและสติสัมปะชัญญะเพื่อสุขภาพกายและจิตให้อายุยืนเหมือนช้าง
องค์ความรู้ด้านสัตววิทยาของช้างถูกสืบทอดและถ่ายทอดอย่างต่อเนื่องในชุมชน พวกเขาทุ่งเทสร้างศาสนสถานให้ช้าง มีสุสานช้างเพื่อประกอบพิธีกรรมยกย่องช้างตาย มีพิธีกรรมรับขวัญการเกิดของช้าง พิธีกรรมบวชช้าง ทุกคนรักช้าง ทุกคนเรียนรู้ความรักอันบริสุทธิ์ และทุกคนเข้าใจสันติภาพอย่างแท้จริง
ชุมชนผู้เลี้ยงช้างมีคุณลักษณะพิเศษคือการรักในความรู้ พวกเขาศรัทธาในศาสนา ลัทธิปะกำโบราณ พระสงฆ์ หมอช้าง และช้างอาวุโส ตามลำดับ
นั่นคือองค์ความรู้คชวิทยาแห่งพนมดงรักถูกฟื้นฟูและพัฒนาที่วัดป่าอาเจียง ตำบลตากลาง อำเภอท่าตูม จังหวัดสุรินทร์

References

Achara Phanurat(1995) Route of Surin Elephants, Surin : Rungtanakiat Offset.

Achara Phanurat(2011) DhammaVijaya and Sikkha , Surin : Rungtanakiat Offset.

Achara Phanurat (2020) Hibernation Laboratory , Surin : Rungtanakiat Offset.

Phra DhammaKosajarn(2011) Dhamma Dictionary, Bangkok : Banluedham.

Phra Kru Harn Punyatharo(1999) Elephant in Buddhism, Surin : Wat Pa Ajiang.
....................
* President of Surindra Rajabhat University(1999-2016)

*President of The Foundation of Cultural Heritage Promotion of Surin Province.

*President of Thailand International Folklore Festival

*Professor of University of Science and Technology Meghalaya, India.