Скачать или смотреть 🧲 Learning by Doing 🧲🌈 चला शिकूया प्रयोगांतून विज्ञान🌈 @z.p.schooleducation @माझीशाळा

🧲 Learning by Doing 🧲

🌈 चला शिकूया प्रयोगांतून विज्ञान🌈

===== प्रयोग अकरावा =====
दिनांक:-4/10/2025
=====================

1) प्रयोगाचे नाव :--

केशिका क्रिया

2) साहित्य:-

काचेचे पाच ग्लास (सारख्याच आकाराचे असल्यास उत्तमच ),
पाणी, कोणतेही दोन पाण्यात विरघळणारे रंग (उदा. निळा , पिवळा , लाल, हिरवा इत्यादी रंग) ,
सूती कापड/ टिश्यू पेपर/ रद्दी
पेपर ,
कात्री,
ब्रश/ जाड काडी (ढवळण्यासाठी) इत्यादी.

3) कृती :-

काचेच्या पाच ग्लास पैकी एक ग्लास जमीनीवर/ टेबलावर ठेवा.
या ग्लासभोवती चार कोप-यांना चार ग्लास असा पद्धतीने ठेवा की साधारणपणे बेरजेचे चिन्ह तयार होईल.
हे बाजूला ठेवलेले चारही ग्लास मध्यभागी असलेल्या ग्लासच्या खुप जवळ ठेवा. साधारणपणे ग्लासमध्ये बोटांचे दोन कांडे येवढे अंतर राहील.
आता सुती कापडाचे कैचीच्या मदतीने तीन बोट रूंदीच्या व एक ते दीड वीत लांबीच्या चार पट्ट्या कापा.
मध्यभागी असलेल्या ग्लास मध्ये पाणी टाकू नका.
हा ग्लास रिकामाच ठेवा.
आता मध्यभागी असलेल्या ग्लासच्या बाजूला असणा-या चारही ग्लास मध्ये ग्लास पुर्णपणे भरेल एवढे पाणी सावकाशपणे भरा.
पाणी ग्लासच्या खाली पडणार/सांडणार नाही याची काळजी घ्या.
आता पाण्यात विरघळणारे दोन प्रकारचे रंग घ्या.
मध्यभागी असलेल्या ग्लासच्या समोरासमोर असणा-या दोन्ही ग्लास मध्ये लाल रंग टाका.
तो लाल रंग ब्रशच्या मदतीने ढवळून घ्या म्हणजे तो रंग पुर्णपणे पाण्यात विरघळेल.
तो रंग पाण्यात एक सारखा पसरेल.
आता उर्वरित दोन्ही ग्लास मध्ये निळा रंग टाका.
तो निळा रंग ब्रशच्या मदतीने ढवळून घ्या म्हणजे तो रंग पुर्णपणे पाण्यात विरघळेल.
तो रंग पाण्यात एक सारखा पसरेल.
आता कापडी पट्टयाचे एक टोक मध्यभागी असलेल्या रिकाम्या ग्लासमध्ये व दुसरे टोक त्याच्या बाजूला असलेल्या रंगीत पाण्याच्या ग्लास मध्ये सावकाशपणे टाका.
पट्टी दोन्ही ग्लासच्या तळापर्यंत जाऊ द्या. पट्टी तळापर्यंत बुडविण्यासाठी ब्रश/काडीची मदत घ्या.
अशा प्रकारे चारही कापडी पट्ट्या ग्लासमध्ये सावकाशपणे बुडवा.
आता रंगीत पाण्याने भरलेल्या चारही ग्लास चे व मध्यभागी असलेल्या रिकाम्या ग्लास चे निरीक्षण करा.
ही सावकाश घडणारी क्रिया आहे.
यासाठी साधारणपणे दहा ते वीस मिनिटे लागतील.
या चारही ग्लास मधील पाण्यात काय बदल होईल याचे काळजीपूर्वक निरीक्षण करा.

कापडी पट्टया ओल्या झालेल्या दिसतील. मध्यभागी असलेल्या रिकाम्या ग्लासमध्ये आता सावकाशपणे पाणी जमा व्हायला सुरुवात होते.

या ग्लासमधील पाण्याचा रंग वेगळा दिसेल.

4) निरीक्षण/अनुमान:-

कापडयाच्या पट्टीद्वारे जास्त भरलेल्या ग्लासमधील पाणी कमी पाणी भरलेल्या ग्लास मध्ये जाते.
याचे कारण असे की, पाणी आणि कापडयाच्या रेणूमधील आकर्षण बल हे पाण्याच्या रेणूमधील आकर्षण बलापेक्षा मजबूत असते. त्यामुळे पाणी कापडाकडे ओढले जाते आणि कापडी पट्टीमधील पाणी रिकाम्या ग्लासकडे जाते.
या संपूर्ण प्रक्रियेस केशिका क्रिया असे म्हणतात.
उदा. झाडाची मुळे जमिनीतील आर्द्रता (पाणी) शोषून घेतात व खोडाद्वारे झाडाच्या इतर भागांना पुरवतात.

=======================
खालील प्रश्नांची उत्तरे तुमच्या वहीत लिहून तुमच्या शिक्षकांकडून तपासून घ्या.

1) केशिका क्रिया म्हणजे काय?
2) केशिका क्रियेची दैनंदिन जीवनात आढळणारी उदाहरणे लिहा.
3) उन्हाळात आपण सुती कपडे का वापरतो ?

========================

अध्ययन निष्पत्ती:-

(72.04) प्रक्रिया आणि घटना यांचा कारणांशी संबंध जोडतात.

========================
@z.p.schooleducation @zpmarathi #zpmarathishala #bembla #wadgaonrange #zpmarathischool
#english #school #saresankatkoharneganeshnikale #conversationpractice #englishspeaking #howtoimprovespokenenglishintamil #languagelearning #languagelearning #zpschoolmarathi #comedy