ปราสาทบ้านปราสาท บ้านปราสาท ตำบลเมืองปราสาท อำเภอโนนสูง จังหวัดนครราชสีมา

ปราสาทบ้านปราสาท

ปราสาทบ้านปราสาท ตั้งอยู่หมู่ที่ 11 บ้านโนนพัฒนา ตำบลเมืองปราสาท อำเภอโนนสูง จังหวัดนครราชสีมาเป็นปราสาทขอมล้อมรอบด้วยกำแพงแก้วศิลาแลงรูปสี่เหลี่ยมพื้นผ้า มีโคปุระหรือซุ้มประตูที่สร้างด้วยศิลาแลงมีหินทรายแดงเป็นโครงตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันออก ภายในปราสาทมีองค์ปรางค์ประธานที่พังทลายลงมาหมดแล้วเหลือแค่ฐาน ด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้มีบรรณาลัย รูสี่เหลี่ยมผืนผ้าหันหน้าไปทางด้านทิศตะวันตก นอกกำแพงแก้วด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือ มีสระน้ำรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กรุด้วยศิลาแลง อายุสมัย เมื่อพิจารณาจากแผนผังของอาคารแล้วสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นสถาปัตยกรรมเนื่องในศิลปะขอมยุคแบบบายน ราวพุทธศตวรรษที่ 18 และเป็นอโรคยศาลาสถานพยาบาลสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7

ปราสาทบ้านปราสาท เป็นศาสนสถานประจำโรงพยาบาลที่เรียกว่า “อโรคยาศาล” ในคติพุทธศาสนามหายาน สร้างขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ ๑๘ รัชสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ แห่งอาณาจักรเขมร ประกอบด้วยปราสาทประธานทรงสี่เหลี่ยม ด้านหน้าหรือด้านทิศตะวันออกมีชาลาดำเนินรูปกากบาท มีวิหารตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของปราสาทประธาน โคปุระทางเข้าด้านตะวันออกของปราสาทประธานมีกำแพงแก้วล้อมรอบ นอกกำแพงแก้วด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือเป็นบารายสร้างด้วยศิลาแลง ก้นสระมีแท่นน้ำมนต์เจาะรูตรงกลางให้น้ำใต้ดินไหลออกมา โบราณวัตถุที่ค้นพบได้แก่ ชิ้นส่วนพระเศียร พระหัตถ์ของพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร เป็นรูปเคารพในพุทธศาสนาคติความเชื่อมหายาน ศิลปะเขมรแบบบายนพร้อมทั้งชิ้นส่วนของประติมากรรมรูปเคารพ เช่น พระหัตถ์ถือดอกบัว พระหัตถ์ถือคัมภีร์ และพระบาทประติมากรรมรูปเคารพยืนบนแท่น ทั้งหมดสลักจากหินทราย ปัจจุบันปราสาทบ้านปราสาทได้รับการขุดแต่งและบูรณะเป็นอย่างดี จึงเป็นสถานที่ศึกษาเรียนรู้และท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ อีกทั้งยังมีการดูแลสภาพแวดล้อมอยู่สม่ำเสมอ