99ឆ្នាំ ស្ពានឥន្ទធនូកំពត - 99 years old of Kampot Bridge 1925-2024

99ឆ្នាំ ស្ពានឥន្ទធនូកំពត - 99 years old of Kampot Bridge 1925-2024

អ្នកប្រហែលជាធ្លាប់ធ្វើដំណើរទៅខេត្តកំពតជាច្រើនដងរួចមកហើយ។ ហើយ អ្នកក៏ប្រហែលជាបានឃើញស្ពានមួយរាងដូចឥន្ធនូមួយ នៅខាងឆ្វេងដៃ ពេលជិះឆ្លងតាមស្ពានថ្មី ដើម្បីឆ្លងទៅត្រោយម្ខាងទៀតនៃក្រុងកំពតដែរ។ ធ្លាប់ដែលឆ្ងល់ទេថា ស្ពាននោះមានដើមកំណើត និង រឿងរ៉ាវដូចម្តេចខ្លះ?
ស្ពាន​ឥន្ទធនូ ឬស្ពាន​ចាស់​នេះ ត្រូវ​បាន​សាងសង់​ឡើង​ដោយ​ប្រើប្រាស់​រយៈពេល២ឆ្នាំ​ពេញ ពីឆ្នាំ១៩២៣ និង​បញ្ចប់​នៅក្នុង​ឆ្នាំ១៩២៥ ក្នុង​សម័យ​ដែល ប្រទេស​កម្ពុជា​ស្ថិតនៅ​ក្រោម​អាណានិគម​របស់​បារាំង​ ហើយ ក្រោម​ការគ្រប់គ្រង​របស់​ចៅហ្វាយខេត្ត​ឈ្មោះ “ប៉ាន់ យុង​” ជា​ប្រជាជន​ខ្មែរ​កម្ពុជាក្រោម។

តាម​ការ​បកស្រាយ​ងាយ​យល់ ស្ពាន​នេះ ត្រូវ​បាន​សាងសង់​ឡើង​ចម្បង ដើម្បី​ផ្សាភ្ជាប់​កោះ​ត្រើយខាងកើត គឺ​ក្រុង​កំពង់បាយ (ក្រុង​កំពត​បច្ចុប្បន្ន​)ទៅ កោះ​ត្រើយខាងលិច​ហៅថា ត្រើយកោះ ដែល​បច្ចុប្បន្ន ជា​សង្កាត់​មួយ ក្នុងចំណោម​សង្កាត់​ទាំង៤របស់​ខេត្ត​ចំណាស់​មួយ​នេះ។
ប៉ុន្តែ ស្ពាន​នេះ​មានរឿង​រ៉ាវ និង​ដើមកំណើត​លើស​ពីនេះ។

ព្រះបាទ​នរោត្តម បាន​ឡាយ​ហត្ថលេខា​សន្ធិសញ្ញា ប្រគល់​ទឹកដី​ត្រើយកោះ​ឱ្យ​បារាំង​កាន់កាប់​នៅ ថ្ងៃទី១២ ខែមេសា ឆ្នាំ១៨៨២។ ប៉ុន្តែ ក្នុង​នោះ មិន​រាប់​ញ្ចូ​លកា​រគ្រប់​គ្រង​ប្រជាជន និង​ពន្ធដារ​នោះ​ទេ។

ដោយសារ​បារាំង​មិនបាន​អនុវត្ត​ដូច​កិច្ច​ព្រមព្រៀង ហើយ​មាន​ការ​គាប​សង្កត់​ប្រជាជន​កើតឡើង នៅចន្លោះ​ឆ្នាំ១៨៨៥​ ដល់១៨៨៦ ខ្មែរ​ទូទាំង​ប្រទេស​បះបោរ​ប្រឆាំង​នឹង​បារាំង ក្នុង​នោះ​ដែល​កំពត​មាន​ចលនា​ខ្លាំង​ជាងគេ។ បន្ទាប់មក បារាំង​ក៏បាន​ធ្វើការ​ចរ​ចារ​ជាមួយ​សម្តេច​នរោត្តម ដើម្បី​រក​សន្តិភាព។ ការ​ចរ​ចារ​ត្រូវ​បាន​បញ្ចប់​ដោយ បារាំង​សន្យា​នឹង​ផ្ទេរតំណែង​ឱ្យ​ស្តេច​វិញ​ច្រើនជាង​មុន។

បារាំង​មិន​សប្បាយចិត្ត​នឹង​ប្រជាជន​ខ្មែរ​រស់​នៅ​ត្រើយកោះ (ត្រើយ​ខាងលិច​) ហើយ​បាន​ធ្វើការ​ដុត​ភូមិ​ខ្មែរ​នៅ​ទីនោះ​មួយ​ចោល។ ហើយ ផ្លាស់​ប្តូរ​មក​រស់នៅ​កំពង់បាយ ដែល​ជា​ចំណុច​ចាប់ផ្តើម​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍ ត្រើយ​ខាង​កំពង់បាយ (ក្រុង​កំពត​សព្វថ្ងៃ​)។
មុន​ស្ពាន​ចាស់ ឬស្ពាន​ឥន្ទធនូ សង់​ពី​ស៊ីម៉ងត៍​នេះ ចាប់កំណើត​មាន​រូបរាង​ពេញលេញ ពេល​ប្តូរ​មក​រស់នៅ​កំពង់បាយ​ដំបូង បារាំង​បាន​កសាង​ស្ពានឈើ​មួយ​នៅក្នុង​ឆ្នាំ១៨៨៩ ដើម្បី​ឆ្លងកាត់។

បន្ទាប់មក ស្ពាន​ស៊ីម៉ងត៍​រាងកោង​មើលទៅ​ដូច ឥន្ទធនូ ៥កំណាត់ គូរ​ប្លង់​ដោយ​ជនជាតិ​បារាំង បានចេញ​គ្រោង​ជើងស​រស​រក្នុង​ឆ្នាំ ១៩២៣ ហើយ រួចរាល់​នៅក្នុង​ឆ្នាំ១៩២៥។

គួរ​កត់សម្គាល់​ផង​ដែរ មុន​ពេល​មាន​សំណង់ផ្ទះ​ល្វែង ដែល​យើង​នៅ​អាច​ឃើញ​រូបរាង​នៅឡើយ​សព្វថ្ងៃ​នេះ ត្រូវ​បាន​សាងសង់​ដំបូង​នៅក្នុង​ឆ្នាំ១៩០៧ ប្រជាជន​ខ្មែរ​ភាគច្រើន រស់នៅ​ក្នុង​ផ្ទះ​លាបកំបោរ​លាយ​ស្ករ មាន​ជញ្ជាំង​ធ្វើ​ពី​ឥដ្ឋ ផ្នែក​ខាង​ជា​ជញ្ជាំង​ឈើ ប្រក​ដំ​បូល​គ្បឿង។
ប៉ុន្តែ​ជាអកុសល ស្ពានថ្ម​ចាស់​នេះ ធ្លាប់​បាន​បាក់​នៅ​ថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៧១
ក្នុង​សម័យ​សាធារណរដ្ឋ​ខ្មែរ ដោយ​វៀតកុង (Viet Cong​) ដាក់​មីន​បំផ្ទុះ​ផ្តាច់​ចរាចរណ៍​ទៅមក។ ពេលនោះ​ដែល ចៅហ្វាយខេត្ត​ជំនាន់​នោះ បាន​កាប់​ដើម​គគីរ​យក​មក​ត​ឆ្លង​បណ្ដោះអាសន្ន​សិន។ បន្ទាប់មក​ទៀត នៅក្នុង​ឆ្នាំ១៩៧៥ ទើប​មានការ​យក​ដែក​មក​ជួសជុល។
សរុប​សេចក្តី​ថា ប៉ុ​លព​ត ក៏​មាន​ចំ​ណែ​ក្នុង​ការ​សង់​តនេះ​ដែរ។ ហើយ​ស្ពាន​នេះ ត្រូវ​បាន​ជួសជុល​សារ​ជាថ្មី​ម្តង​ទៀត​នៅ​ដោយ UNTAC និង​ចុងក្រោយ​បង្អស់​ម្តង​ទៀត​នៅ​ឆ្នាំ ២០១៦ម្តង​ទៀត។