Φαληρικός όρμος - Νέο Ευρωπαϊκό Bauhaus

Φαληρικός όρμος - Νέο Ευρωπαϊκό Bauhaus
Με βάση το αρχικό σχέδιο του Ρέντσο Πιάνο και δημοσιοποιημένων προτάσεων.

Το Νέο Ευρωπαϊκό Bauhaus (New European Bauhaus) αποσκοπεί να δώσει πολιτιστική διάσταση στην πράσινη μετάβαση. Είναι μια δημιουργική και διεπιστημονική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που αποσκοπεί να συνδέσει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (European Green Deal) με τους χώρους διαβίωσης και τις εμπειρίες μας. Εκφράζει τη φιλοδοξία της Ε.Ε. για τη δημιουργία όμορφων και βιώσιμων τόπων, προϊόντων και τρόπων διαβίωσης, χωρίς αποκλεισμούς, επιταχύνοντας έτσι την πράσινη μετάβαση σε τομείς όπως οι κατασκευές, η μόδα, επηρεάζοντας θετικά την καθημερινότητα της ζωής μας. Φιλοδοξεί, παράλληλα, να λειτουργήσει ως γέφυρα μεταξύ του κόσμου της επιστήμης και της τεχνολογίας με τον κόσμο της τέχνης και του πολιτισμού, και να κινητοποιήσει σχεδιαστές, αρχιτέκτονες, μηχανικούς, επιστήμονες, μαθητές, και δημιουργικά μυαλά από όλους τους κλάδους, να οραματιστούν και να αναζητήσουν λύσεις σε σύνθετα κοινωνικά προβλήματα μέσω της συν-δημιουργίας.

Στο παραπάνω πλαίσιο το Αρχιτεκτονικό Γραφείο Γιαμάκου εστιάζει στους βασικούς άξονες του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους, με δέκα επισημάνσεις - χωρικές και λειτουργικές προσαρμογές των μέχρι σήμερα προτάσεων-, ώστε να επιτευχθεί συνολική ενοποίηση του θαλασσίου μετώπου (από το στάδιο Ειρήνης και Φιλίας μέχρι και τη θέση του προτεινόμενου πάρκου για την ελληνική ναυτοσύνη στον Φλοίσβο).

1. Ζώνη παραλίας - Βασικός διαμήκης άξονας ενιαίος σε ολόκληρο το εύρος του θαλασσίου μετώπου. Ενα Sky Line που ξεκινάει από το στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, διαπερνάει υπερυψωμένο την Μαρίνα Αθηνών και τις εκβολές του Κηφισού, συνεχίζει στα δώματα των γραμμικών κτιρίων, διαπερνάει το κτίριο taekwonto (συχνά εκθεσιακό κέντρο), έως τη θέση του προτεινόμενου πάρκου για την ελληνική ναυτοσύνη στον Φλοίσβο. Η πρόταση βοηθάει επιπλέον να επιτευχθεί διακριτική ασφάλεια του χώρου με αρχιτεκτονικά τεχνάσματα αντί των γνωστών περιφράξεων, τη βιωσιμότητα κλπ.
Η Παραλία αυτή θα μπορούσε να διαθέτει φυτεύσεις, ενεργειακά υπόστεγα συνδυαστικά με ημιυπαίθριους χώρους αναψυχής, αστικό εξοπλισμό - επίπλωση και βέβαια πράσινες επιστρώσεις.

2. Οι εγκάρσιοι λειτουργικοί άξονες προτείνεται να επεκταθούν ως πολεοδομικοί άξονες στο εσωτερικό του αστικού ιστού, ομοίως της Εσπλανάδας, για να λειτουργήσουν ως καταλύτες πολεοδομικής ανασυγκρότησης (Clusters κλπ).

3. Ο διαμήκης κύριος ποδηλατικός Άξονας (στάθμη +4,5μ) προεκτεινόμενος και υπερυψωμένος στο μέτωπο της μαρίνας του Δέλτα Καλλιθέας (στάθμη +4,5μ), διασφαλίζει διακριτικά την ελεγχόμενη πρόσβαση σε λειτουργίες που απαιτείται αυξημένη ασφάλεια, όπως η μαρίνα και η προβλήτα της ΕΙΟ.

4. Διαμόρφωση κύριας πύλης του πάρκου δυτικά της Εσπλανάδας. Τμήμα των ισογείων χώρων του γραμμικού κτιρίου δυτικά της Εσπλανάδας, ή σωστότερα ολόκληρο το ισόγειο του κτιρίου έως τα γραφεία της ΕΙΟ, μπορεί να ελευθερωθεί και να λειτουργήσει ως μια μεγάλη ευδιάκριτη πύλη στη σημερινή στάθμη. Ο ευρύτερος υπαίθριος χώρος Βόρεια και νότια αυτού του κτιρίου ομοίως πρέπει να διαμορφωθεί ως πύλη πεζών.

5. Η Μαρίνας του Δέλτα Καλλιθέας όπως και η προβλήτα της ΕΙΟ, στη πρόταση μας οριοθετούνται στο ύψος του εσωτερικού ποδηλατοδρόμου, όπου και έχει νόημα ο αυστηρός έλεγχος των προσβάσεων του χώρου.

6. Το πάρκο για την ελληνική ναυτοσύνη στον Φλοίσβο αξίζει διεύρυνση κατά πλάτος στο θαλάσσιο μέτωπο (χωρίς επιχώσεις) και διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό. Ένα κλασικό παράδειγμα αντίστοιχου χώρου έχει υλοποιηθεί στο νότιο όριο του συνολικά σχεδιασμένου θαλασσίου μετώπου του Σαν Φραντζίσκο.

7. Μια θέση μικρού Κρουαζιερόπλοιου με την αντίστοιχη λιμενική υποδομή και εξυγίανση Βυθού έχει μεγάλο πρακτικό και συμβολικό περιεχόμενο για την διεθνή ταυτότητα του Πάρκου και την αποκατάσταση της ευρύτερης περιοχής του Ν. Φαλήρου.

8. Θαλάσσιες συνδέσεις και σταθμοί σε ολόκληρο το Θαλ. Μέτωπο με κύρια βάση βόρεια του πάρκου για την ελληνική ναυτοσύνη στον Φλοίσβο.

9. Θαλάσσια σπορ, ανατολικά της εκβολής του Κηφισού δυτικά της εγκατάστασης καταδύσεων της υφιστάμενης πρότασης. Ο θαλάσσιος χώρος που περιβάλλεται από τις τεχνητές νησίδες ενδείκνυται για την εγκατάσταση λιφτ θαλάσσιου σκι, μια λειτουργία ψυχαγωγίας χαμηλού κόστους σε σχέση με τις αντίστοιχες έλξεις από ταχύπλοο σκάφος, ευρέως διαδεδομένη σε λίμνες της Ευρώπης. Αντίστοιχα η αμμώδης πρόσχωση ενδείκνυται για Windsurfing και Kite ενώ ο μικρός όρμος δυτικά μπορεί να εξυπηρετήσει εκμίσθωση μικρών ιστιοπλοϊκών ακτής και jetski.

10. Ελαφριά πράσινα υπόστεγα ΒΑ της ευρύτερη περιοχή του σταδίου Ειρήνης και φιλίας. Η σημερινή εικόνα της πλοκής των ανισόπεδων δρόμων και των χώρων στάθμευσης είναι μια πραγματική πρόκληση για τους σχεδιαστές του Δημόσιου χώρου. Το οφείλουμε σε όσους γνωρίσαμε το Νέο Φάληρο πριν το 1980 και βέβαια στους παππούδες μας που μεγαλούργησαν σε αυτό το τόπο πριν το καταστροφικό πόλεμο του 40.

Σ. Γιαμάκος, Αρχιτέκτων