Αργυρόκαστρο, η Πέτρινη Πόλη

«Ήταν μια παράξενη πόλη, μια πόλη κατηφορική, ίσως η πιο κατηφορική πόλη στον κόσμο, που είχε αψηφήσει όλους τους νόμους της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας. Η κορυφή ενός σπιτιού άγγιζε καμιά φορά τα θεμέλια ενός άλλου και ήταν σίγουρα το μοναδικό μέρος στον κόσμο που, αν γλιστρούσες στην άκρη ενός δρόμου, κινδύνευες να βρεθείς πάνω σε μια σκεπή. Κι αυτό, ιδίως οι μεθυσμένοι το γεύονταν πότε - πότε. Ναι, ήταν μια πολύ παράξενη πόλη».

Έτσι περιγράφει ο Ισμαήλ Κανταρέ την γενέτειρά του, το Αργυρόκαστρο, στο βιβλίο του «Το χρονικό της πέτρινης πόλης».

Χτισμένη επάνω σε οκτώ λοφάκια, τόσο μικρά και τόσο κοντά μεταξύ τους, που σε σημεία μοιάζουν να ακουμπούν, η πιο κατηφορική πόλη του κόσμου είναι φτιαγμένη σχεδόν εξ' ολοκλήρου από την χαρακτηριστική γκρίζα ηπειρώτικη πλάκα.

Το Κάστρο του Αργυροκάστρου συνδέεται με τον θρύλο της βυζαντινής πριγκίπισσας του 15ου αιώνα Αργυρώς, που έπεσε από έναν πύργο του, τη στιγμή που οι Οθωμανοί εισέβαλαν στην πόλη. Ο θρύλος είναι ευρέως διαδεδομένος στην Αλβανία, στο ακριτικό Πωγώνι της Ηπείρου αλλά και στα ελληνικά χωριά της Βορείου Ηπείρου.

Στην Αργυρώ αναφέρονται μεταξύ άλλων, ο Κώστας Κρυστάλλης στο διήγημά του «Αργυρώ η Μονοβύζα» που πρωτοδημοσιεύθηκε στη «Φωνή της Ηπείρου» το 1893 και ο Ισμαήλ Κανταρέ στο ποίημά του «Princesha Argjiro».

Από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία του Κάστρου είναι οι ατμοσφαιρικά ημισκοτεινοί διάδρομοι που οδηγούν στο Πολεμικό Μουσείο, αμέσως μετά την είσοδο, οι δύο τεκέδες του τάγματος των Δερβίσηδων Μπεκτασί, το κατειλημμένο αεροσκάφος της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας, για να θυμίζει τον αγώνα του Κομμουνιστικού καθεστώτος κατά των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, ο πύργος του ρολογιού, που βομβαρδίστηκε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και το μεγάλο πλάτωμα, το οποίο φιλοξενεί την σκηνή του Εθνικού Φεστιβάλ Παραδοσιακής Μουσικής του Αργυρόκαστρου, που πραγματοποιείται εδώ κάθε πέντε χρόνια.