Z okazji 20-lecia istnienia Muzeum Powstania Warszawskiego, w ramach projektu „Korzenie Pamięci” zrealizowana została wyjątkowa seria wywiadów z potomkami Powstańców Warszawskich, którzy na co dzień pracują w Muzeum.
Wywiadu udzieliła: Wanda Bańkowska-Lynch, przewodniczka Muzeum Powstania Warszawskiego od 20 lat, wnuczka Haliny Szwykowskiej (ur. 1922, zm. 2011) ps. „Maria Leszczyńska”.
Halina Szwykowska w czasie okupacji w Warszawie studiowała polonistykę na tajnych kompletach. Tam poznała środowisko skupione wokół pisma literackiego „Sztuka i Naród”, z którym od 1942 r. współpracowała m. in. organizując koncerty, wieczory literackie, dyskusyjne. Wiosną 1944 r. wraz z ówczesnym mężem Zbigniewem Laskowskim ps. „Andrzej Leszczyński”, „Polański”, ukończyła kurs Polowych Sprawozdawców Wojennych i operatorów radiowo-megafonowych. Następnie w lipcu 1944 r. dostała przydział do Oddziału VI BIP KG AK, jako PSW. Po powstaniu była jeńcem obozów m.in. Mülberg i Oberlangen. Po wojnie była krytykiem filmowym i dziennikarką. Odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym.
Wywiad w Archiwum Historii Mówionej można przeczytać pod linkiem: https://www.1944.pl/archiwum-historii...
W wywiadzie pojawiają się również historie o pozostałych członkach rodziny, prababci Wandzie oraz dziadku Janie, których Wanda Bańkowska-Lynch nie zdążyła poznać. Pozostawiamy jednak ich precyzyjnie uzupełnione, krótkie biogramy.
Wanda Baraniecka-Szaynok (1896-1971) ps. „Doktor”, „Iperyt”, „Dunia”, nazwisko konspiracyjne Halina Sobolewska. Lekarka – ukończyła medycynę we Lwowie. Uczestniczka III Powstania Śląskiego. W okresie międzywojennym instruktorka Przysposobienia Wojskowego Kobiet. W czasie wojny obronnej 1939 r. została lekarzem Komendy Garnizonu w Lublinie. Zaprzysiężona w SZP później ZWZ-AK, czynna w dziale kolportażu i dziale sanitarnym Wojskowej Służby Kobiet. Od 1941 r. działała pod pseudonimem „Dunia” jako kurierka i wywiadowczyni oddziału II KG ZWZ/AK na Wschód. Dwukrotnie wyjeżdżała do Kijowa, gdzie w 1943 r. została aresztowana przez gestapo. Mimo tortur nie ujawniła prawdziwego nazwiska, ani działalności konspiracyjnej. Wywieziona do KL Auschwitz, a we wrześniu 1944 r. do KL Ravensbruck. Tam stanęła w obronie okradanych współwięźniarek. Została za to karnie wysłana do obozu w Mehltheuer. W 1945 r. obóz wyzwoliła armia amerykańska. Następnie pracowała w szpitalu 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka w Meppen. Wróciła wtedy do swojego nazwiska. Zweryfikowana jako kapitan AK, otrzymała uprawnienia kombatanckie. Po wojnie pracowała na oddziale psychiatrycznym szpitala w Chester, następnie w szpitalu psychiatrycznym w Bridgend, gdzie z czasem została ordynatorem oddziału. Podczas epidemii czarnej ospy w 1960 r. jako jedyny lekarz została z pacjentami. Po przejściu na emeryturę wróciła do kraju i zamieszkała w Konstancinie. Działała na rzecz Komitetu Opieki Społecznej. Odznaczona m.in. Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości, Srebrnym Krzyżem Zasługi, czterokrotnie Medalem Wojska, Śląską Wstęgą Waleczności i Zasługi I kl., Krzyżem Armii Krajowej i angielskim War Medal 1939-1945.
Jan Szwykowski (1915-1981) ps. „Powała”, „Bull”. Studiował nauki ekonomiczne w Marsylii. Mając podwójne obywatelstwo i możliwość pozostania u rodziny we Francji, wrócił do Wilna na początku września 1939 r. Podczas okupacji pracował jako sanitariusz w szpitalu, gdzie ordynatorem był Feliks Oleński. Nawiązał współpracę z podziemiem, dla którego dostarczał leki i wykradzioną broń. W 1943 r. roku dołączył jako lekarz do oddziału partyzanckiego Uderzeniowych Batalionów Kadrowych. Był żołnierzem Zgrupowania Wschód Okręgu Nowogródek AK i uczestnikiem akcji „Burza” Okręgu Wileńsko-Nowogródzkiego AK. W latach 1946-1948 więziony w sowieckim obozie w Ostaszkowie. Pełnił w nim funkcje lekarza obozowego. Po wojnie m. in. dyrektor Instytutu Wydawniczego PAX, kapitan jachtowej żeglugi wielkiej, autor najpopularniejszego tłumaczenia Małego Księcia Antoine’a de Saint-Exupéry’ego. Drugi mąż Haliny Szwykowskiej.
__________________________
„Korzenie pamięci” to szereg inicjatyw budujących społeczność potomków Powstańców Warszawskich. Są to rejestracje rozmów z rodzinami Powstańców, cykliczne akcje odsłaniania tablic pamiątkowych przy nowo posadzonych drzewach czy doroczne spotkania dla rodzin Powstańców. Każdy potomek Powstańca, który wypełni ankietę dostępną na stronie internetowej Muzeum Powstania Warszawskiego: https://www.1944.pl/artykul/korzenie-... będzie otrzymywał informacje o działaniach Muzeum Powstania Warszawskiego, skierowanych do rodzin Powstańców Warszawskich.
Информация по комментариям в разработке