ธงชัย วินิจจะกูล: บันทึก 6 ตุลา ต่ออายุความทรงจำ สบตาข้อเท็จจริง เพื่อสะสางประวัติศาสตร์

ธงชัย วินิจจะกูล และคณะทำงาน ดำเนินโครงการ ‘บันทึก 6 ตุลา’ เพื่อเป็นแหล่งข้อมูลออนไลน์ (Online Archives) ต่ออายุความทรงจำของเหตุการณ์นี้ โดยหวังว่าข้อมูลทางประวัติศาสตร์ของเหตุการณ์ 6 ตุลา จะช่วยทำหน้าที่เป็นประตูบานแรกให้กับผู้สนใจ เปิดออกไปเพื่อก้าวเดินสู่พื้นที่ทางความรู้ใหม่ๆ และความรู้ใหม่ๆ นั้นอาจช่วยให้ประเทศนี้ดีขึ้นในทางใดทางหนึ่ง

หาก 6 ตุลา เป็นประวัติศาสตร์บาดแผล ผู้คนที่ร่วมในเหตุการณ์ย่อมมีบาดแผล ด้านหนึ่งของการทำงานจึงเป็นการต่อสู้กับบาดแผล และไม่ได้แปลว่าธงชัยจะชนะทุกครั้ง เขายอมรับว่าหลายครั้งเขาไม่สามารถรับมือสภาพจิตใจ ไม่สามารถทำงานต่อได้ ต้องมอบหมายไว้วางใจให้คณะทำงานคนอื่นช่วย

ยังไม่ต้องพูดถึงความทรงจำมักเล่นตลกกับคำบอกเล่าของคน ชุดข้อมูล คำให้การ บทสัมภาษณ์ และหลักฐานอื่นๆ สับสนวุ่นวายเกินกว่าที่จะทำความเข้าใจหาข้อสรุปโดยง่าย การใช้แนวทาง ‘ความทรงจำศึกษา’ ของธงชัยจึงกลายเป็นสิ่งที่น่าสนใจ โดยเฉพาะการย้อนกลับไปสู่การก้าวขาครั้งแรกของโครงการ แนวคิด วิธีการ และการก้าวข้ามปัญหา ที่อาจจะทำให้ผู้ที่สนใจในอนาคตรู้ได้ว่า ควรจัดการกับข้อมูลหรือสร้างแนวทางการศึกษาเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์แบบใดได้บ้าง

ไม่ใช่เพียง 6 ตุลา การคิดอ่านหาหนทางทำให้เรื่องราวอยุติธรรมดำมืดในหลายกรณี ผลักไปสู่การรับรู้ในสังคมอย่างกว้างขวาง ผู้คนสามารถเข้าถึงข้อมูลเอกสาร หลักฐาน สบตากับข้อเท็จจริงเพื่อเรียนรู้ความผิดพลาด ย่อมเป็นอีกรูปแบบหนึ่งสำหรับจัดการปัญหาความอยุติธรรมในสังคมไทย

ธงชัยกล่าวว่าโครงการบันทึก 6 ตุลา จะมีประโยชน์อย่างมากหากถูกพัฒนาต่อไปใช้กับประเด็นอื่นๆ โดยเฉพาะหลายเหตุการณ์ที่ยังคลุมเครือ ไม่สามารถหาความกระจ่าง แต่ดำรงอยู่ได้ภายใต้วัฒนธรรมลอยนวลพ้นผิด


Interviewer:
Bhupush Kanishthajata
/ Apisit Ruenmoon

Videographer:
Kowit Phothisan
/ Lattanaphon Thipmanee

Editor:
Lattanaphon Thipmanee
Graphic Designer:
Nakwan Sriarunothai
/ Pitchaporn Arin
Photographer:
Anuchit Nimtalung

---
บทสนทนานี้ถูกบันทึกไว้เมื่อ 26 กุมภาพันธ์ 2565