ვიქტორ ჰიუგო, "საბრალონი" - ლევან ბერძენიშვილი

ლიტერატურული გადაცემა „წახნაგები“ რუბრიკით Habent sua fata libelli
(„წიგნებს თავისი ბედი აქვთ“) გთავაზობთ საუბარს გენიალური ფრანგი
პოეტის, მწერლისა და დრამატურგის, ფრანგული რომანტიკული სკოლის
აღიარებული ლიდერის, ვიქტორ ჰიუგოს, რომანზე „საბრალონი“. მეოცე საუკუნის
ბოლოს ჩატარებულმა გამოკითხვებმა დაადასტურა, რომ ვიქტორ ჰიუგო იმ ადგილს
იკავებს ფრანგულ ცნობიერებაში, რა ადგილიც ბრიტანულში უკავია უილიამ
შექსპირს, ხოლო გერმანულში — იოჰან სებასტიან ბახს. ჰიუგოს ეს რომანი
მოგვითხრობს კატორღელზე, რომელმაც, ყველა ხილული თუ უხილავი
წინააღმდეგობის მიუხედავად, ერთი შეხედვით, წარმოუდგენელი რამ მოახერხა
და შეძლო ადამიანობას დაბრუნებოდა და სიკეთის სამსახურში ჩამდგარიყო. ამ
უზარმაზარი რომანის პროტაგონისტი, ჟან ვალჟანი, ცხრამეტწლიანი პატიმრობის
შემდეგ უბრუნდება საზოგადოებას, რომელიც მას მტრულად ხვდება და რომელშიც
მას ახალი დანაშაული და ისევ კატორტღაში დაბრუნების უტყუარი შანსი
ექნებოდა, რომ არა მართლაცდა რომანტიკული, დაუჯერებელი, მაგრამ
შესაძლებელი სიკეთე. მიუხედავად კლერიკალური წრეებისადმი კრიტიკული
დამოკიდებულებისა, კატორღელის „მოქცევის“ ფუნქცია ჰიუგომ საეკლესიო პირს,
ეპისკოპოს მირიელს, დააკისრა და ეპისკოპოსმაც, მისივე სიტყვებით რომ
ვთქვათ, „იყიდა ჟან ვალჟანის სული“, როდესაც არ გასცა იგი და ნაქურდალ
ვერცხლეულს საჩუქრად ვერცხლისავე შანდლები დაუმატა. შეუძლია თუ არა
მოულოდნელ სიკეთეს გაალღოს ქვად ქცეული გული; შეიძლება თუ არა ისეთი
გარემოებები დადგეს, რომ პატიოსანმა და კანონის სკურპულოზულად
აღმასრულებელმა პოლიციელმა აშკარა დამნაშავე გაათავისუფლოს; შეიძლება თუ
არა მაროდიორმა სიკეთე ჩაიდინოს და შეეძლო თუ არა ამინდს წაეგებინებინა
ნაპოლეონისთვის ვატერლოოს ბრძოლა, — ყველა ამ კითხვას გაეცემა პასუხი
გადაცემაში.