TURLI MUHIT SHAROITIDA NAFAS OLISH | ТУРЛИ МУҲИТ ШАРОИТИДА НАФАС ОЛИШ.

TURLI MUHIT SHAROITIDA NAFAS OLISH | ТУРЛИ МУҲИТ ШАРОИТИДА НАФАС ОЛИШ.
KANALIMIZGA OBUNA BO'LING:
   / @biologuz  
Yangi bo‘lsangiz kanalimizga obuna bo‘lishni unutmang!
👍Layk tugmasini bosishni unutmang !
🔥Ajoyib kommentlaringizni qoldiring...
Kuningiz xayrli o‘tsin!
Hurmat ila BIOLOGUZ
►ТЕЛЕГРАМ КАНАЛИМИЗ: https://t.me/uzbiolog
►ИНСТAГРAМ СAҲИФAМИЗ:   / uzbiolog  
►Хамкор Каналларимиз: https://bit.ly/32ibaXL - Android Apk Ilovalar Sayti.
#nafasolish #uzbiolog #biologuz
Turli muhit sharoitida nafas olish - Atmosfera bosimi 760 mm simob ustunigai teng bo'lganida, odam organizmidagi barcha fiziologik jarayonlar, jumladan, nafas olish jarayorii ham normal o'tadi. Havo bosimining pasayishi yoki ko'tarilishi nafas olish jarayoniga ma’lum darajada salbiy ta’sir ko'rsatadi.Atmosfera bosimi past bo'lganda, ya’ni baland tog'lar ustida, samolyotda yuqoriga ko'tarilganda havo tarkibida kislorod kamayadi. Bunday sharoitda organizmda kislorod yetishmasligi tufayli (gipoksiya) odamda tog‘ kasalligining belgilari yuzaga keladi: nafas olish va yurak urishi tezlashadi, bosh og'riydi, ko'z tinadi, ko'ngil ayniydi. Agar bunda zarur miqdorda kislorod yetkazib berilmasa, u hushini yo'qotishi mumkin. Shuning uchun ham samolyotda uchganda havoga kislorod qo'shib beriladi. Tog'li joylarda yashovchi odamlar shu sharoitga moslashgan bo'ladi? Ularning qonida eritrositlaming soni ko'payadi, bu esa havodagi kislorodni ko'proq miqdorda o'zlashtirishga yordam beradi. Normal atmosfera bosimi sharoitida yashaydigan odamlar tog'ri joylarga borishi zaruriyati tug'ilganda, ularbalandlikkabirdaniga emas, balki asta-sekin, organizmini moslashtirgan holda ko'tarilishi kerak. Shunda tog' kasalligining oldini olish mumkin.Yuqori atmosfera bosimi sharoitida, ya’ni suv ostida, chuqur g'orliklarda odam qoni tarkibida, to'qima va hujayra suyuqliklarida erigan gazlarning miqdori ko'payadi. Ayniqsa, azot gazi erigan holda miyaning qon tomirlarida to'planadi. Agar odam bunday sharoitdan juda tezlik bilan. normal bosimli sharoitga o'tsa, erigan azot gazi mayda pufakchalarga aylanib, qon tomirlarida tiqilib qoladi vaKesson kasalligi yuzaga keladi. Bunda odamning boshi aylanadi, ko'ngli aynib qusadi, hamma bo'g'imlarida va belida og'riq paydo bo'ladi, ba’zan hushini yo'qotishi mumkin. Bunday hollarda yordam ko'rsatish uchun bemomi yana suv ostiga yoki yuqori bosimli boshqa joyga (maxsus kameraga) o'tkazish kerak. Bu kasallikning oldini olish uchun yuqori bosimli joydan havo bosimi normal sharoitga asta-sekinlik bilan o'tishkerak. Shunda qonda erigan gazlar pufakchalarga aylanmaydi va qon tomirlariga tiqilib qolmaydi. Bundan tashqari, suv ostida ba ’zi ishlarni bajaradigan mutaxassislarga maxsus ballonlarda nafas oladigan havosiga azot gazi о 'rniga geliy gazi qo'shib beriladi. Chunki geliy gazi yuqori bosimli sharoitda erimaydi va qon tomirlarida gaz pufakchalarni hosil qilmaydi. Jismoniy mashqlar bajarayotganda nafas olish. Jismoniy mehnat, jismoniy tarbiya va sport mashqlari bilan shug‘ullanganda nafas olish tezlashadi. Tinch holatda odam bir minutda 16-18 marta nafas oladi va o'pkalarning minutlik ventilyatsiyasi 8-9 1 ga teng bo'ladi. Jismoniy mashqlar bajarganda esa ularning tezligiga qarab bir minutda nafas olish soni 40-60 martaga yetadi va, hatto, undan ham ortishi, o'pkalaming minutlik ventilya-tsiyasi 50-1001 gacha ko'payishi mumkin.Tinch holatda bir minutda odam organizmi 250-300 ml kislorod o'zlashtiradi. Jismoniy mashqlar bajarganda esa kislorod o'zlashtirish 4500-5000 ml gacha ko'payishi mumkin. Bunday ko'p miqdordagi kislorodni b'pkadan to'qimalargayetkazib berish uchun yurak-qon tomirlari sistemasining ish faoliyati kuchayadi. Masalan, tinch holatda yurakning sistolik hajmi (yurak bir marta qisqarganda chiqariladigan qonning miqdori) . 65-70 ml bo'ladi, jismoniy mashq bajarganda 150-200 ml gacha ortadi. Bir minutda yurak tinch holatda 70 marta qisqaradi, jismoniy mashq bajarganda esa qisqarish tezligi minutiga 150 200 martagacha ko‘payadi. Demak, tinch holatda yurak bir minutda tomirlarga 5 1 qon chiqarsa, jismoniy mashq bajarganda bu qonning miqdori 20-301 gacha ko'payadi. Jismoniy mashq bilan shug'ullanganda to'qimalaming kislorodga talabi ortadi. Bu esa bir tomondan, nafas olishning tezlashishi va o'pkaning minutlik ventilyatsiyasi ko'payishi, ikkinchi tomondan, yurakning ish faoliyati kuchayishi, ya’ni qisqarish tezligining ortishi, uning sistolik va minutlik hajmi ko'payishi bilan ifodalanadi. Jismoniy mehnat, jismoniy tarbiya-va sport mashqlari nafas olish hamda qon aylanish organlarining yaxshi rivojlanishiga, chiniqishiga, odamning ish qobiliyati ortishiga, va uning sog'lom bo'lishiga olib keladi.