مصطفی ملکیان؛ رد پای خوب زیستن در شرایط بحرانی

به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "رد پای خوب زیستن در شرایط بحرانی" به همت نشر دکسا و با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز پنج شنبه 17 آبان 1403 در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

هادی صمدی مدرس فلسفه، اظهار داشت: اتمسفر شکوفایی در جامعه ای است که به افراد اجازه آزمون و خطا می دهد. روسو می گوید این تنها در دموکراسی ها ممکن است و در غیر از دموکراسی ها ممکن نیست. در اتمسفر شکوفایی، در گام اول افراد از نظر بدنی باید سالم باشند. برای سنجیدن شکوفایی، معیارهایی در کتاب ها معرفی شده است. یکی از مهم ترین چیزهایی که برای شکوفایی لازم است، خلاق بودن است. بچه ها بادی خلاق باشند و از ابزارهای آن، بازی و هنر است.
وی افزود: یکی از نیازهای ما این است که بتوانیم خودمان را در آینده ببینیم. الان فقر روایت گری را در علوم مختلف می بینیم. مشکلی که الان وجود دارد این است که داریم وارد جهانی می شویم که به شدت مبهم است. گام نهادن در مسیر شکوفایی یک نوع مهارت است.

در ادامه سروش صحت، نویسنده و کارگردان، ابراز داشت: در بحران زیستن یعنی انگار هر کاری می کنیم، جور در نمی آید. پس چه کنیم؟
وی افزود: بودن و نبودن یکدیگر را می آفرینند، سخت و ساده یکدیگر را پشتیبانند، پستی و بلندی به یکدیگر وابسته اند. بنابراین، فرزانه بدون انجام کاری عمل می کند و بدون به زبان آوردن کلمه ای، آموزش می دهد.
صحت ادامه داد: من در دانشگاه در رشته شیمی قبول شدم و بعدها این شیمی در جاهایی از زندگی به من کمک کرده است. به نظر می رسد ما شبیه مولکول ها هستیم. مولکول از اتم درست درست شده و اتم از سه جزء پروتون با بار مثبت، نوترون با بار خنثی و الکترون با بار منفی تشکیل شده است. این را می توان به زندگی هم تعمیم داد. آلن دوباتن جمله ای دارد که می گوید درست است که همه در یک جهان بسیار پیچیده و پر از بحران زندگی می کنیم ولی امیدواریم بتوانیم شرایطی بسازیم که از میان این بحران ها، صدای خنده بیاید.

در ادامه مصطفی ملکیان استاد فلسفه، اظهار داشت: انتشارات دکسا انتشاراتی است که برای خودش یک هدف انسانی، اخلاقی و مصلحت اندیشانه انتخاب کرده است. وقتی گفته می شود شرایط بحرانی است، باید رفع ابهام کرد که این شرایط بحرانی چه زمانی است؟ سه عنصر مورد توجه همه متفکرانی که در باب بحران کار کرده اند، وجود دارد. به جامعه ای بحرانی می گوییم که شهروند این جامعه این سه احساس را داشته باشد. هر چیزی را که می خواهد احتمال بیشتری می رود که به دستش نیاورد یعنی انسان همیشه آرزومند ناامید است. مورد دیگر، در این جوامع شما برای رسیدن به آن چه می خواهید، کمتر می توانید با دیگران نزاع نکنید. مورد سوم، در این جوامع اگر می خواهید به چیزی برسید، باید کمابیش دست از آرمان های خود بکشید. این چنین جامعه ای در آستانه تلاشی است.
او ادامه داد: اگر در چنین جامعه ای به سر می بریم، آیا می توانیم شکوفا و بهروز باشیم؟ بستگی به این دارد که تعریف ما از بهروزی چه باشد؟ دو تصور مختلف از بهروزی وجود دارد که عبارتند از بهروزی درونی و بهروزی برونی. اسپینوزا می گفت بهروزی را در درون خود جستجو کنید. اگر تصور ما از بهروزی، بهروزی درونی باشد، شریط بحرانی کمتر بر ما تاثیر می گذارد. اگر بنا باشد که بهروزی را در بیرون جستجو کنیم، اوضاع و احوال بحرانی جامعه، امکان بهروزی ما را کاهش می دهد. اگر قائل به بهروزی درونی باشیم، آن وقت فشار جامعه بر بهروزی ما کمتر خواهد شد.