Zamki Pomorza Gdańskiego „Elbląg” cz. 8 | Andrzej Januszajtis (2023.11.15)

Cykl wykładów prof. Andrzeja Januszajtisa w roku 2023 nosi tytuł ,,Zamki Pomorza Gdańskiego’’. Nadbałtyckie Centrum kultury w Gdańsku i ‪@WMGVIDEO‬ zapraszają na ósmy odcinek cyklu, który przybliży historię Zamku w Elblągu.
Elbląg
zamek usytuowany w Elblągu. Mieścił się w południowo-zachodniej części miasta, istniał do 1454 r. W latach 1251–1309 był najważniejszym zamkiem krzyżackim w całych Prusach.Według kroniki Nikolausa von Jeroschin, po zdobyciu Pomezanii, bracia zakonni rozpoczęli wojnę z Pogezanami od spławienia materiałów do budowy zamku, na łąkę w pobliżu miejsca, gdzie rzeka Elbląg wpada do Zalewu Wiślanego. Oryginalna twierdza miała jednak zostać zniszczona przez pogan, a następnie odbudowana już po zakończeniu walk. Zamek w Elblągu powstał w 1237 roku, po zdobyciu zachodnich ziem Pogezanii. Zgodnie z przekazem Piotra z Duisburga materiał na budowę zamku przygotowano zawczasu w Marienwerder. Średniowieczne teksty twierdzą także, że od razu ziemno-drewnianą fortecę zasilono także cywilnymi osadnikami z Lubeki. Cywilne podgrodzie jeszcze w 1240 r. miało otrzymać prawo lubeckie, jednak jego zatwierdzenie przez zakon nastąpiło dopiero w sześć lat później. Z tego okresu zachowała się również pieczęć miejska Elbląga, najstarsza z zachowanych pieczęci miast hanzeatyckich, przedstawiająca statek pod pełnymi żaglami.
Elbląg miał stać się rezydencją wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego, zaplanowano zatem również budowę wielkiego kościoła św. Andrzeja, wspartego na romańskich kolumnach. W kościele znalazły się relikwie Krzyża Prawdziwego, podarowane w roku 1232 Hermannowi von Salza przez cesarza rzymskiego.
W trakcie wielkiej wojny Polski i Litwy z zakonem krzyżackim zamek w Elblągu został przejęty przez mieszkańców. Pełnię władzy zyskała wówczas Rada Miejska, a miasto złożyło hołd Władysławowi Jagielle w 1410 r. Gdy jednak wojska polsko-litewskie wycofały się z zajętych terenów, załoga krzyżacka powróciła, we wrześniu tego samego roku…

Gdańsk 15.11.2023 r.
Opowiada: Andrzej Januszajtis
Wykład z cyklu: Zamki Pomorza Gdańskiego
Odcinek 8: Elbląg
Organizator: Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku
Kierownik projektu: Paweł "Paulus" Mazur
Zdjęcia: Mirosław Koźbiał
Realizacja: Mirosław Koźbiał
Oglądaj YouTube Kanał WMG VIDEO
Zdjęcie z okładki: materiały archiwalne prelegenta.