Скачать или смотреть ტასკიგის სიფილისის კვლევა

"ტასკიგის კვლევა არანამკურნალები სიფილისისა შავკანიან მამაკაცებში" 1932 წელს აშშ-ის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სამსახურის (PHS) მიერ დაიწყო. მისი ოფიციალური მიზანი სიფილისის ბუნებრივ მიმდინარეობაზე დაკვირვება იყო, რაც ეფუძნებოდა მცდარ და რასისტულ მოსაზრებას, თითქოს დაავადება შავკანიანებში განსხვავებულად პროგრესირებდა.

მონაწილეები და მოტყუების სქემა

კვლევისთვის ალაბამას შტატის ღარიბი მეიკონის ოლქიდან შეარჩიეს 600 აფრო-ამერიკელი მამაკაცი. მათგან 399-ს სიფილისი ჰქონდა, 201 კი ჯანმრთელი, საკონტროლო ჯგუფის წევრი იყო. მონაწილეთა უმეტესობა წერა-კითხვის უცოდინარი ფერმერი იყო, რომელთაც სამედიცინო მომსახურებაზე ხელი არასდროს მიუწვდებოდათ.

მკვლევრებმა ისინი სასტიკად მოატყუეს:

ნამდვილი დიაგნოზი დაუმალეს და უთხრეს, რომ მკურნალობდნენ „ცუდ სისხლზე“ (bad blood), რაც სხვადასხვა დაავადების აღმნიშვნელი ადგილობრივი ტერმინი იყო.
სტიმულებად სთავაზობდნენ უფასო სამედიცინო შემოწმებებს, კვებას და, რაც უღარიბესი მოსახლეობისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი იყო, დაკრძალვის ხარჯების დაფარვას.
კვლევის არაადამიანური მიმდინარეობა

კვლევა, რომელიც 6 თვეს უნდა გაგრძელებულიყო, 40 წელი გაგრძელდა. ამ პერიოდში მონაწილეებს რეალური წამლების ნაცვლად აძლევდნენ პლაცებოსა და ასპირინს. მათ ასევე უტარებდნენ მტკივნეულ ზურგის ტვინის პუნქციას, არწმუნებდნენ რა, რომ ეს „სპეციალური უფასო მკურნალობა“ იყო, სინამდვილეში კი პროცედურა მხოლოდ დიაგნოსტიკურ მიზნებს ემსახურებოდა.

1940-იან წლებში პენიცილინი სიფილისის ეფექტურ სამკურნალო საშუალებად აღიარეს, რამაც კვლევა არაეთიკურიდან კრიმინალურ ქმედებად აქცია. მიუხედავად ამისა, მკვლევრებმა მონაწილეებს დაუმალეს წამლის არსებობა და აქტიურად უშლიდნენ ხელს, რომ მკურნალობა სხვაგან მიეღოთ. ისინი უკავშირდებოდნენ ადგილობრივ ექიმებს და ხელს უშლიდნენ პაციენტების ჯარში გაწვევას, სადაც მათ სავალდებულო მკურნალობა ჩაუტარდებოდათ.

მხილება და შედეგები

კვლევა 1972 წელს დასრულდა, როდესაც PHS-ის თანამშრომელმა პიტერ ბაქსტონმა ინფორმაცია Associated Press-ის ჟურნალისტს, ჯინ ჰელერს მიაწოდა. მისმა სტატიამ უდიდესი საზოგადოებრივი სკანდალი გამოიწვია, რის შემდეგაც კვლევა დაუყოვნებლივ შეწყდა.

კვლევის შედეგები ტრაგიკული იყო:

ადამიანური დანაკარგი: 399 ინფიცირებული მამაკაციდან ცოცხალი მხოლოდ 74 იყო. 128 მათგანი უშუალოდ სიფილისით ან მისი გართულებებით გარდაიცვალა. დაავადება 40-მა მეუღლეს გადასდო, რის შედეგადაც 19 ბავშვი თანდაყოლილი სიფილისით დაიბადა.
სამართლებრივი შედეგები: მთავრობამ გადარჩენილებსა და მათ ოჯახებს 10 მილიონი დოლარის კომპენსაცია გადაუხადა და უვადო სამედიცინო მომსახურება დაუნიშნა. 1997 წელს პრეზიდენტმა ბილ კლინტონმა მომხდარის გამო ოფიციალურად მოიხადა ბოდიში.
ტასკიგის მემკვიდრეობა

ტასკიგის ტრაგედიამ სამუდამოდ შეცვალა სამედიცინო ეთიკა. მის საპასუხოდ შეიქმნა „ბელმონტის ანგარიში“ – ფუნდამენტური დოკუმენტი, რომელმაც დაადგინა კვლევის ძირითადი ეთიკური პრინციპები, მათ შორის ინფორმირებული თანხმობის აუცილებლობა. სავალდებულო გახდა კვლევების დამტკიცება სპეციალური ინსტიტუციური საზედამხედველო საბჭოების (IRB) მიერ.

მიუხედავად ამისა, კვლევამ გამოიწვია ღრმა და ხანგრძლივი უნდობლობა აფრო-ამერიკულ საზოგადოებაში სამედიცინო სისტემის მიმართ, რაც დღემდე იგრძნობა. ტასკიგის კვლევა რჩება სისტემური რასიზმის, ძალაუფლების ბოროტად გამოყენებისა და მეცნიერების სახელით ჩადენილი არაადამიანობის შემზარავ მაგალითად.