เพิ่มผลผลิต...ด้วยปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟต !!

เพิ่มผลผลิต...ด้วยปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟต !!
โดยกรมวิชาการเกษตร

ผลิตภัณฑ์ปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟต
ลดต้นทุน เพิ่มผลผลิต ให้แก่เกษตรกร

ปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟต เป็นผลิตภัณฑ์ของกรมวิชาการเกษตร มีจุลินทรีย์ประเภทเชื้อรา ที่สามารถละลายหินฟอสเฟต และฟอสเฟตที่มีอยู่ในดินบางรูป ที่พืชใช้ไม่ได้ให้ละลายออกมาเป็นประโยชน์แก่พืช

และยังมีคุณสมบัติพิเศษ สามารถสังเคราะห์สารช่วยในการเจริญเติบโตของพืช ช่วยพืชให้ได้ธาตุอาหารฟอสฟอรัสเพิ่มขึ้น และช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืชที่ใช้ปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟตอีกด้วย

การศึกษาหาจุลินทรีย์ที่มีในประเทศเพื่อนำมาผลิตเป็นปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟต

ดำเนินการศึกษาตามขั้นตอนต่างๆ ตั้งแต่รวบรวมจุลินทรีย์ที่มีคุณสมบัติละลายฟอสเฟตจากตัวอย่างดินและรากพืชแล้วคัดเลือกจุลินทรีย์นั้นให้ได้จุลินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพในการละลายหินฟอสเฟตชนิดต่าง ๆ ในสภาพห้องปฏิบัติการ

ศึกษาการใช้จุลินทรีย์ที่คัดเลือกไว้ร่วมกับหินฟอสเฟตในสภาพ micro-plot และสภาพแปลงทดลอง ศึกษาการละลายของฟอสฟอรัสรูปต่างๆ ทั้งอนินทรีย์และอินทรีย์ฟอสฟอรัสที่ถูกยึดตรึงอยู่ในดินโดยจุลินทรีย์ที่คัดเลือกไว้ เมื่อได้จุลินทรีย์ที่มีคุณสมบัติเหมาะสมจึงศึกษาวิธีการผลิตจุลินทรีย์ละลายฟอสเฟตให้เป็นรูปแบบปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟตที่พร้อมนำไปใช้ประโยชน์ผลการศึกษาได้จุลินทรีย์ที่สามารถละลายตะกอน CaHPO4 ที่ระยะเวลา 3 วัน ได้วงใสรอบโคโลนีของจุลินทรีย์มากกว่า 9 มิลลิเมตร จำนวน 60 ไอโซเลท และคัดเลือกจุลินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพละลายหินฟอสเฟตชนิดต่าง ๆ จากจุลินทรีย์ 60 ไอโซเลท ได้เชื้อราในสกุล Penicillium 3 ไอโซเลท และเชื้อแบคทีเรีย 2 ไอโซเลท เมื่อศึกษาการใช้จุลินทรีย์ที่คัดเลือกไว้ร่วมกับหินฟอสเฟตในสภาพ micro-plot และสภาพแปลงทดลองพบว่า การเพาะเชื้อรา Penicillium spp. ทั้ง 3 ไอโซเลทร่วมกับการใส่หินฟอสเฟตทำให้การเจริญเติบโตและการให้ผลผลิตของพืชทดสอบสูงกว่าการใส่หินฟอสเฟตแต่ไม่เพาะเชื้อรา


นอกจากนี้พบว่า การเพาะเชื้อรา Penicillium spp. ลงดินชุดต่างๆ ทำให้ค่าฟอสฟอรัสทั้งหมดที่เป็นประโยชน์ในดิน อนินทรีย์ฟอสฟอรัสและอินทรีย์ฟอสฟอรัสสูงขึ้นกว่าการไม่เพาะเชื้อรา โดยเฉพาะอินทรีย์ฟอสฟอรัสมีปริมาณเพิ่มสูงขึ้นอย่างเด่นชัด เมื่อทดลองผลิตเชื้อรา Penicillium sp. ให้อยู่ในรูปแบบปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟตที่พร้อมนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

พบว่าการเลี้ยงเชื้อราในลักษณะ solid substrate fermentation ในอาหารเลี้ยงเชื้อที่มีข้าวฟ่างเป็นส่วนประกอบหลัก ทำให้ได้สปอร์จำนวนมากและมี shelf life ที่นานเพียงพอ และสามารถใช้ปุ๋ยหมักมูลวัวบดละเอียดเป็นวัสดุพาหะสำหรับการผลิตปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟต

ผลิตภัณฑ์ปุ๋ยชีวภาพละลายฟอสเฟต
ภาวนา ลิกขนานนท์, วิทยา ธนานุสนธิ์, ประพิศ แสงทอง, สุปรานี มั่นหมาย
สำนักวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์