शिवरुद्राष्टक (मराठी अनुवाद आणि अर्थ)
(लेखक: गोस्वामी तुलसीदास)
---
१.
नमामीशमीशान निर्वाणरूपं,
विभुं व्यापकं ब्रह्म वेदस्वरूपम्।
निजं निर्गुणं निर्विकारं निरीहं,
चिदाकाशमाकाशवासं भजेऽहम्॥
मराठी अनुवाद:
मी ईश, मीश (शिव) आणि मोक्षस्वरूप अशा प्रभूला नमस्कार करतो.
जो सर्वत्र व्यापलेला आहे, ब्रह्मस्वरूप आहे आणि वेदांचा मूळ आहे.
जो स्वतःमध्ये स्थित आहे, गुणरहित आहे, बदलत नाही आणि इच्छा नसलेला आहे,
तो चेतनतेच्या आकाशात राहतो, अशा त्या शिवाला मी भजतो.
अर्थ:
शिव हा निर्विकार, आत्मस्वरूप, वेदांचा सार, आणि मोक्षाचा मार्गदर्शक आहे.
---
२.
निराकारमोंकारमूलं तुरीयं,
गिरा ज्ञान गोतीतमीशं गिरीशम्।
करालं महाकाल कालं कृपालं,
गुणागार संसारपारं नतोऽहम्॥
मराठी अनुवाद:
जो निराकार आहे, 'ॐ' या बीजमंत्राचा मूळ आहे,
जागृत, स्वप्न, सुषुप्त या अवस्थांच्या पलीकडील तुरीय स्थिती आहे.
जो वाणी व ज्ञानाच्या पलीकडे आहे, जो गिरिश (पर्वतराज) आहे.
जो महाकालासही विनाश करू शकतो, पण तरीही कृपाळू आहे,
सद्गुणांचा खजिना आणि संसाराच्या पारचा तो प्रभू — मी त्याला नमस्कार करतो.
---
३.
तुषाराद्रि संकाश गौरं गम्भीरं,
मनोभूत कोटिप्रभा श्रीशरीरम्।
स्फुरन्मौलि कल्लोलिनी चारु गङ्गा,
लसद्भाल बालेंदु कण्ठे भुजङ्गा॥
मराठी अनुवाद:
ज्याचे अंग हिमालयासारखे शुभ्र आहे, गंभीर आणि तेजस्वी आहे,
ज्याचे शरीर लाखो मनोहर देवतांच्या सौंदर्याला हरवणारे आहे.
ज्याच्या जटांमधून गंगेचा सुंदर प्रवाह वाहतो,
ज्याच्या कपाळावर चंद्र आहे आणि गळ्यात सर्प आहे.
---
४.
चलत्कुण्डलं भ्रू सुनेत्रं विशालं,
प्रसन्नाननं नीलकण्ठं दयालम्।
मृगाधीशचर्माम्बरं मुण्डमालं,
प्रियं शङ्करं सर्वनाथं भजामि॥
मराठी अनुवाद:
ज्याचे कुंडल हलत असतात, डोळे विशाल व करुणामय आहेत,
मुख प्रसन्न आहे, निळा कंठ असलेला, परम दयाळू आहे.
जो वाघाचं कातडं घालतो, मुण्डमाळा परिधान करतो,
सर्वांचे स्वामी व प्रिय शंकर – मी त्याची भक्ती करतो.
---
५.
प्रचण्डं प्रकृष्टं प्रगल्भं परेशं,
अखण्डं अजं भानुकोटिप्रकाशम्।
त्रयः शूल निर्मूलनं शूलपाणिं,
भजेऽहं भवानीपतिं भावगम्यम्॥
मराठी अनुवाद:
तो अत्यंत बलवान, सर्वश्रेष्ठ, निर्भय आणि परमेश्वर आहे.
तो अखंड, अजन्मा आणि कोटी सूर्यांप्रमाणे तेजस्वी आहे.
जो त्रिशूळाने त्रिविध ताप (शरीर, मन, आत्मा) नष्ट करतो,
जो भवानीचा पती आहे आणि भावभावनांनी प्राप्त होतो — मी त्याची भक्ती करतो.
---
६.
कलातीत कल्याण कल्पान्तकारी,
सदा सज्जनानन्ददाता पुरारी।
चिदानन्द सन्दोह मोहापहारी,
प्रसीद प्रसीद प्रभो मन्मथारी॥
मराठी अनुवाद:
तो सर्व कलांपलीकडे जाणारा, मंगलमूर्ती, कल्पांताला समाप्त करणारा आहे.
सज्जनांना नेहमी आनंद देणारा, त्रिपुरासुराचा नाश करणारा आहे.
चैतन्य आणि आनंदाचा सागर आणि मोहाचा नाश करणारा —
हे मदनासुराचा वध करणाऱ्या प्रभो, कृपा कर.
---
७.
न यावद् उमानाथ पादारविन्दं,
भजंतीह लोके परे वा नराणाम्।
न तावत्सुखं शान्ति सन्तापनाशं,
प्रसीद प्रभो सर्वभूताधिवासम्॥
मराठी अनुवाद:
जोपर्यंत लोक उमानाथ (पार्वतीपती शिव) यांच्या चरणांची भक्ती करत नाहीत,
तोपर्यंत ना या लोकात ना परलोकात त्यांना शांती, सुख किंवा दुःखनिवारण मिळत नाही.
हे सर्व प्राण्यांमध्ये वास करणाऱ्या प्रभो, कृपा करा.
---
८.
न जानामि योगं जपं नैव पूजां,
नतोऽहं सदा सर्वदा शम्भु तुभ्यम्।
जराजन्म दुःखौघ तातप्यमानं,
प्रभो पाहि आपन्नमामीश शम्भो॥
मराठी अनुवाद:
मला योग, जप किंवा पूजा माहीत नाही.
मी नेहमी तुझ्यासमोर नतमस्तक आहे, हे शंभो!
माझं मन वारंवार जन्म-मरण आणि दुःखांनी होरपळतंय,
हे प्रभो, मला वाचवा! मी तुझ्या चरणी आलो आहे.
---
📌 तात्पर्य:
शिवरुद्राष्टकम हे स्तोत्र मनोभावे म्हटले, तर:
संकटापासून रक्षण होते
आत्मिक शांतता आणि शांती लाभते
मन शुद्ध होते
शिवकृपा प्राप्त होते
Disclaimer -
This content is origional. The editing is done on the Inshort and Canva app.
Информация по комментариям в разработке