Скачать или смотреть Ep 800 มะเร็งลำไส้ใหญ่ รู้ทันป้องกันได้

มะเร็งลำไส้ใหญ่ ถือเป็นภัยเงียบที่ไม่แสดงอาการ ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกวัย โดยเฉพาะอย่างยิ่งวัยทำงาน โดยอาการเตือนที่มักปรากฏให้เห็นของผู้ป่วยโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ เช่น อุจจาระมีเลือดปน น้ำหนักลด ลำไส้อักเสบเรื้อรัง เป็นต้น
ผู้ป่วยโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ สามารถพบได้ในอายุ 50 ปีขึ้นไป โดยส่วนมากมักมีอายุระหว่าง 60-65 ปี ซึ่งกว่าผู้ป่วยส่วนใหญ่จะทราบว่าตนเองป่วยเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ ก็มักพบในระยะที่เป็นมากแล้ว ซึ่งทำให้มีโอกาสเสี่ยงเสียชีวิตสูง ดังนั้น การตรวจคัดกรองเพื่อป้องกันโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ หรือมาพบแพทย์ทันทีที่เริ่มมีอาการผิดปกติเป็นการป้องกันที่ดีที่สุด
อาการ มะเร็งลำไส้ใหญ่
หากมีอาการ…
▪ ท้องอืดเรื้อรัง ท้องอืดไม่ทราบสาเหตุ
▪ ท้องผูกสลับท้องเสีย
▪ อุจจาระมีเลือดเจือปน
▪ รู้สึกถ่ายไม่สุด
▪ น้ำหนักลดผิดปกติ อ่อนเพลีย
▪ คลำเจอก้อนในท้อง
▪ มีอาการโลหิตจาง
โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ เป็นโรคที่เกิดขึ้นได้กับทุกวัยโดยเฉพาะคนวัยทำงาน ดังนั้น เราสามารถหลีกเลี่ยงการเกิดโรคนี้ได้โดยการปรับพฤติกรรมของตนเอง
▪ งดอาหารไขมันสูง อาหารปิ้งย่าง
▪ รับประทานอาหารที่มีกากใยมากๆ
▪ หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่
▪ ตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ด้วยการส่องกล้อง
▪ ตรวจสุขภาพประจำปี
▪ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
▪ ไม่ควรอั้นอุจจาระ เมื่อปวดควรขับถ่ายทันที
การรักษาหลักเพื่อการหายขาดของมะเร็งลำไส้ใหญ่ คือ การผ่าตัดลำไส้ส่วนเป็นมะเร็ง ส่วนเมื่อโรคมีการลุกลามแล้ว การรักษา - ผ่าตัดลำไส้ส่วนเป็นมะเร็งออกไปร่วมกับยาเคมีบำบัด หรือ ผ่าตัดร่วมกับ รังสีรักษา และ/หรือ ยาเคมีบำบัด ทั้งนี้ ขึ้นกับ ตำแหน่ง และระยะของโรคอาการของผู้ป่วย ส่วนการรักษาโรคในระยะสุดท้าย จะเป็นการรักษาประคับประคองตามอาการ ซึ่งจะต่างกันในผู้ป่วยแต่ละราย
ปัจจุบัน มียารักษาตรงเป้า /ยารักษาแบบจำเพาะต่อเซลล์มะเร็ง หลายชนิด ที่มีรายงานใช้รักษามะเร็งลำไส้ใหญ่ แต่มักใช้ในกรณีโรคลุกลามมาก โรคแพร่กระจาย และ/หรือย้อนกลับเป็นซ้ำ นอกจากนั้น ยาต่างๆในกลุ่มนี้ยังมีค่าใช้จ่ายสูงมากๆ และยังไม่ครอบคลุมอยู่ในสิทธิการรักษาทุกสิทธิของประเทศเราที่รวมถึงสิทธิข้าราชการ
ผลข้างเคียงจากการรักษาโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่/ลำไส้ตรงขึ้นกับวิธีรักษา เช่น
การผ่าตัด: เช่น การสูญเสียเนื้อเยื่อ/อวัยวะ การเสียเลือด แผลผ่าตัดติดเชื้อ และเสี่ยงต่อการดมยาสลบ
ยาเคมีบำบัด: คือ อาการ คลื่นไส้ อาเจียน ผมร่วง ภาวะซีด และการติดเชื้อจากภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ และการมีเลือดออกได้ง่ายจากภาวะเกล็ดเลือดต่ำ
รังสีรักษา: คือ ผลข้างเคียงต่อผิวหนัง และต่อเนื้อเยื่อที่ได้รับรังสีรักษา
ยารักษาตรงเป้า / ยารักษาแบบจำเพาะต่อเซลล์มะเร็ง: ผลข้างเคียงที่อาจพบได้จากยารักษาตรงเป้า คือ การเกิดสิวขึ้นทั่วตัวรวมทั้งใบหน้า และยาฯบางชนิดอาจก่อให้เกิดภาวะเลือดออกได้ง่าย แผลติดยากเมื่อเกิดบาดแผล และอาจเป็นสาเหตุให้ผนังลำไส้ทะลุได้
ตรวจคัดกรองโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้ไหม?
โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่เป็นอีกโรคมะเร็งซึ่งมี การตรวจคัดกรองโรคมะเร็งที่มีประสิทธิภาพ สามารถตรวจพบโรคได้ตั้งแต่ยังไม่มีอาการ ที่เมื่อได้รับการรักษา สามารถลดอัตราเสียชีวิตจากโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ลงได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ซึ่งปัจจุบันตั้งแต่ปีพ.ศ. 2561 การตรวจคัดกรองฯ แพทย์มักแนะนำให้เริ่มตั้งแต่อายุ 45ปีขึ้นไป โดยแจ้งแพทย์ถึงความประสงค์ขอตรวจคัดกรองโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่
ควรพบแพทย์ตรวจมะเร็งลำไส้ใหญ่เสมอ เมื่อมีอาการผิดปกติดังกล่าวในหัวข้อ’อาการฯ’
-ในคนทั่วไป ควรเริ่มตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่เมื่ออายุ 45 ปีเมื่อมีคนในครอบครัวสายตรงเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ ควรรีบพบแพทย์เพื่อตรวจร่างกายประจำปีและเพื่อแจ้งแพทย์ว่ามีครอบครัวสายตรงเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ เพราะแพทย์อาจให้ตรวจคัดกรองมะเร็งฯตั้งแต่อายุน้อยๆตามดุลพินิจของแพทย์โดยร่วมกับจากอาการผู้ป่วย เพราะคนมีความผิดปกติทางพันธุกรรม มักเกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้ตั้งแต่อายุน้อย
ดูแลตนเองอย่างไร? ดูแลผู้ป่วยมะเร็งอย่างไร?พบแพทย์ก่อนนัดเมื่อไหร่?
การดูแลตนเองเมื่อป่วยเป็นโรคมะเร็ง และการดูแลผู้ป่วยมะเร็งทุกชนิดที่รวมถึง มะเร็งลำไส้ใหญ่/ลำไส้ตรง จะคล้ายคลึงกัน และควรพบแพทย์ก่อนนัดเมื่ออาการต่างๆแย่ลง เช่น
อุจาระเป็นเลือดมากขึ้น
มีอาการใหม่เกิดขึ้น เช่น มีไข้ ท้องเสียมาก
มีผลข้างเคียงจากยาที่แพทย์สั่งจนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น นอนไม่หลับทุกคืน - คลื่นไส้อาเจียนมาก วิงเวียนศีรษะมาก
เมื่อกังวลในอาการ
อาหารและการทำกิจกรรมเพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้ดังนี้
1. กลุ่มที่มีหลักฐานน่าเชื่อถือ (Convincing)
การออกกำลังกายทุกชนิด รวมถึงการออกกำลังที่ทำเป็นอาชีพ การทำงานบ้าน การเดินทาง และการออกกำลังเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ พบว่ามีผลลดความเสี่ยงร้อยละ 3-20 ทั้งนี้ขึ้นกับประเภทของการออกกำลังกาย ระยะเวลา และเพศ สำหรับการออกกำลังกายนาน 30 นาทีต่อวัน มีผลลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนักได้ถึงร้อยละ 11 และมีผลลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้ถึงร้อยละ 12 กลไกการลดความเสี่ยงที่คาดว่าจะเกิดขึ้น คือ การออกกำลังกายมีผลเพิ่มอัตราการเผาผลาญของร่างกาย และเพิ่มออกซิเจนเข้าไปในร่างกาย ในระยะยาวเพิ่มประสิทธิภาพและปริมาณของการเผาผลาญ ซึ่งจะมีผลต่อไขมันในร่างกาย นอกจากนี้ยังลดการอักเสบ ลดระดับอินซูลิน และสามารถนำอินซูลินไปใช้งานได้ดีขึ้น
อาหารที่มีใยอาหาร (Dietary fiber) พบว่าอาหารที่มีใยอาหารสามารถลดความเสี่ยงได้ร้อยละ 10 เมื่อรับประทานใยอาหารเพิ่มขึ้น 10 กรัมต่อวัน กลไกการลดความเสี่ยงที่คาดว่าจะเกิดขึ้น คือ การเพิ่มน้ำหนักอุจจาระ ลดระยะเวลาการเดินทางของอาหารในทางเดินอาหาร ใยอาหารช่วยเจือจางสารก่อมะเร็งในลำไส้ใหญ่ ลดปริมาณไขมัน แบคทีเรียในลำไส้ใหญ่เปลี่ยนใยอาหารไปเป็นกรดไขมันสายสั้น (short-chain fatty acids) ซึ่งมีคุณสมบัติต้านมะเร็ง
ฯลฯ