فیلم کامل «قضیه شکل اول، شکل دوم»، ساخته عباس کیارستمی

مستند کامل «قضیه شکل اول، شکل دوم»، ساخته عباس کیارستمی، ۱۳۵۸

ماجرا در یک کلاس درس شکل می‌گیرد. معلم از چند دانش‌آموز می‌خواهد یا فرد خاطی را لو دهند یا از کلاس بیرون بروند و تا هفته بعد به کلاس برنگردند. از اینجا قضیه در دو شکل تعریف می‌شود؛ اول، یکی کم می‌آورد و رفیق‌اش را معرفی می‌کند. دوم، همه کنار هم یک هفته تحمل می‌کنند و همانطور متحد و رازدار و وفادار به یکدیگر به کلاس بازمی‌گردند. 
کیارستمی برخی از چهره‌های مطرح سیاست، فرهنگ، هنر، ادبیات، آموزش و تربیت کودکان را مقابل دوربین نشانده و می‌پرسد اگر یکی از اینها فرزند شما بود، چه انتظاری از او داشتید؟ اصلاً کدام روش را می‌پسندید؟ لو بدهد یا مقاومت کند؟ کدام‌یک از دو رفتار تا کجا و با چه تعریفی، صحیح است؟ 
نظر ۱۷ مقام برجسته در کنار چند شهروند معمولی در این مستند گفته می‌شود؛ از شعار تا آرزو، از تشویق تا مقصرجویی، از ایده‌آل‌سازی تا واقع‌بینی، از طفره‌رفتن تا رک‌وپوست‌کنده حرف‌زدن.