Скачать или смотреть محمد صادق سجادی - بررسی آثار فریدون آدمیت

سید محمد صادق سجادی در ۲۱ بهمن‌ماه 133۱ در کرمانشاه زاده شد. از خردسالى، هم‌زمان با تحصیلات رسمى در دوره‌هاى ابتدایى و متوسطه در تهران، به آموختن مقدمات علوم متداول حوزوى پرداخت.
در سال 1353ش، وارد دانشکده الهیات و معارف اسلامى دانشگاه تهران شد و هم‌زمان با تحصیلات دانشگاهى و استفاده از درس استادان برجسته آن عهد، به آموختن ادبیات عرب، فقه واصول، و فلسفه در سطوح عالى نزد پدرش، دکتر سید جعفر سجادى که در آن زمان از استادان نامدار دانشگاه تهران بود، اشتغال یافت.
در سال 1357ش در دوره فوق لیسانس پذیرفته شد. انقلاب فرهنگى و تعطیل دانشگاه‌ها، فرصت بیشترى براى مطالعه و تحقیق در اختیارش نهاد. چندى بعد رهسپار هندوستان شد و چند ماه در کتابخانه‌هاى حیدرآباد، علیگره و دهلى به بررسى آثار مربوط به تاریخ و ادبیات فارسى و فرهنگ ایرانى در شبه قاره اشتغال یافت، آنگاه به تهران بازگشت و فعالیت پژوهشى خود را بر بعضى جلوه‌هاى تمدن اسلامى متمرکز کرد.
نخستین اثر او تحت عنوان «طبقه‌بندى علوم در تمدن اسلامى»، مقدمه همان پژوهش‌هاست. از همین تاریخ، هفته‌اى دو روز همراه جمعى از استادان جوان دانشگاه‌ها، در کتابخانه پدرش گرد مى‌آمدند و از محضر او استفاده می‌کردند.
در آن دوره که قریب به 4 سال به طول انجامید، کتاب‌هایى چون «شرح ابن عقیل»، «مختصر» و «مطول» تفتازانى، «اشارات» بوعلى سینا و «فرائد الأصول» شیخ انصارى را نزد ایشان خواندند. در خلال این مرحله از دانش‌آموزى، مدتى به‌عنوان ویراستار در برخى مراکز فرهنگى به کار پرداخت و آنگاه به خدمتِ مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامى درآمد.
در 1365ش، به ادامه تحصیل پرداخت و پس از دو سال با اخذ درجه فوق لیسانس فارغ‌التحصیل شد.
مدتى بعد در امتحانات ورودى دوره دکترى همان دانشکده در رشته تاریخ و تمدن ملل اسلامی‌پذیرفته شد و سه سال بعد با دفاع از رساله خود با عنوانِ «تحقیق در تاریخ برمکیان و رساله اخبار برامکه»، درجه دکترى گرفت.
در سال‌هایى که به تحصیل در دوره دکترى مشغول بود، در دانشگاه‌هاى تهران، الزهرا، آزاد سلامى و دانشگاه زنجان نیز تدریس مى‌کرد و درعین‌حال از تحقیق، تألیف و ترجمه نیز غافل نبود و تعدادى از آثارش در همین دوره منتشر شد.
در تمام این دوران در مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامى به‌عنوان دستیار مرحوم دکتر زریاب خویى در بخش تاریخ، آنگاه با سمت مدیر بخش علوم و سپس مدیر بخش تاریخ به کار مشغول بود و بیش از پنج سال نیز در فرهنگستان زبان و ادب فارسى عنوان عضو ارشد دانشنامه ادبیات فارسى، دانشنامه شبه قاره هند و مدیر دانشنامه اخیر فعالیت مى‌کرد.
وى به مدت 34 سال معاون پژوهشى و فرهنگى مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامى، عضو و دبیر شوراى عالى علمى و مدیر بخش تاریخ این مرکز بود.
زمینه اصلى فعالیت‌های پژوهشى وى، تاریخ و تمدن ایران و ملل اسلامى در نخستین سده‌هاى هجرى، و بررسى‌هاى تطبیقى ادبیات فارسى و عربى است؛ درعین‌حال از سال‌ها پیش، در زمینه تاریخ طب نیز تفنناً به تحقیق پرداخت و در آن زمینه نیز مقالاتى منتشر کرد.
وى نویسنده کتاب برگزیده سال 1386ش، در رشته تاریخ، «تاریخ برمکیان» مى‌باشد.
برخى از کتب تألیفى، ترجمه‌اى و تصحیحى وى عبارتند از
1. طبقه‌بندى علوم در تمدن اسلامى؛
2. تاریخ دولت‌هاى اسلامى و خاندان‌هاى حکومت‌گر؛
3. رؤیاى صادقه؛
4. طبائع الاستبداد؛
5. اتحاد اسلام؛
6. رساله یک کلمه؛
7. مفاهیم اخلاقى و عقیدتى قرآن؛
8. پیامبر و پیامبرى؛
9. شناخت در قرآن کریم؛
10. تاریخ‌نگارى در اسلام؛
11. جغرافیاى حافظ ابرو؛
12. دیوان حافظ شیرازى؛
13. سفر برزویه به هند و منشأ کلیلة و دمنة؛
14. بزم‌آوردى دیگر (مجموعه مقالات دکتر زریاب خویى).
پاره‌اى از مقالات وى عبارتند از
1. شرح احوال و نقد و تحلیل آثار احمد جام؛
2. گلستان، فصلنامه شوراى گسترش زبان و ادبیات فارسى در آمریکاى شمالى؛
3. دو سفرنامه از جنوب؛
4. نگاهى به برخى از واژه‌هاى فارسى رایج در مصر و شام به روزگار ممالیک؛
5. اسناد و نامه‌هاى امیر کبیر؛
6. تصحیح یا تضییع، نقد ترجمه و تصحیح حدود العالم؛
7. نگاهى اجمالى به نخستین ترجمه‌هاى کلیلة و دمنة؛
8. مکاتب تاریخ‌نگارى، یادنامه دکتر عبدالحسین زرین‌کوب؛
9. نگاهى به منابع داروشناسى در عصر اسلامى در محقق‌نامه (بزرگداشت دکتر محقق).
۱۴۵ مقاله دیگر از ایشان، در دایرةالمعارف بزرگ اسلامى (دبا) چاپ شده است.