Knidos Antik Kenti Belgeseli / Anadolu Arkeolojisi / Knidos Datça

Muğla İli, Datça İlçesi, Reşadiye Yarımadası’nın en uç kısmında Ege ve Akdeniz'in birleştiği noktada Tekir Burnu üzerinde yer alan Knidos antik kenti Batı Anadolu kıyı kentlerinin önemli merkezlerindendir.

Şehir, anakara ve “Kap Krio” olarak adlandırılan ada kısmı olmak üzere iki bölümden meydana gelmektedir. Knidos, Strabon’un da belirttiği üzere, bir “çifte kent” görünümünde olup arazinin dağlık yapısından dolayı teraslanmıştır. Ada ile kara parçası arasındaki deniz sonradan doldurulmuş, böylece iki ayrı liman elde edilmiştir. Bunlardan, kuzeyde daha küçük olana Kuzey Limanı denmiştir. Bu liman askeri amaçlı kullanılmıştır. Diğer yandaki güney limanı ise ticaret gemilerine ayrılmıştır. Bugün buradaki liman ağzını kapayan mendirek kalıntıları ile kuzey limanındaki kule görülebilir.

Knidos kenti Hippodamos’un ızgara plan düzenine göre kurulmuştur. Bundan dolayı doğu-batı doğrultusunda birbirine paralel dört geniş cadde, kuzey-güney doğrultusundaki dik bir cadde ile kesişmiştir. Arazi konumuna uygun biçimde cadde ve sokaklar bazen merdiven, bazen de dik olarak birbirini kesmişlerdir.

Anakara kısmında, akropol ve sur duvarları, doğusunda ise “Demeter Kutsal Alanı” ve “Büyük Tiyatro” bulunmaktadır. Kentin çeşitli yerlerinde bilinen yedi adet kilise, Hellenistik Dönem’den bir villa ve güneyinde de Odeion bulunmaktadır. Bu kısmın kuzeyinde “Musalar Kutsal Alanı” mevcuttur.

Anakaranın kuzeydoğusunda Korinth düzende bir Tapınak mevcuttur. Batısında, “Yuvarlak Tapınak Terası” bulunmakta, hemen aşağısında ise “Apollon Terası” yer almaktadır “Apollon Karneios” şenlikleri bu alanda yapılmakta ve halk terasın kuzeyinde bulunan sıralara oturarak şenlikleri izleyebilmekteydi. Teraslar arasında bir propylon ve doğu-batı yönünde bir cadde mevcuttur. Burada büyük bir kanalizasyon sistemi tespit edilmiştir ve yakınlarında Bouleterion’a ait kalıntılar da görülebilir. Terasın güneyinde ise, taşlarının renginden dolayı, “Pembe Tapınak” olarak adlandırılan bir tapınağa ait kalıntılar mevcuttur.

Büyük limanın kuzeyinde, “Küçük Tiyatro”, batısında bulunan Dionysos tapınağından dolayı “Dionysos Terası” olarak adlandırılan alan ve Liman Caddesi’ne kadar uzanan bir Stoa yer almaktadır. Erken Hellenistik dönemden M.S.2. yüzyıla kadar uzanan malzemeler içeren stoa buluntuları dikkat çekicidir.

Kazılarla ortaya çıkarılan diğer bir alan da “Liman Caddesi”dir. Cadde, küçük limandan başlayarak propylona kadar uzanmaktadır. Bu caddenin hemen batısında ' D ' Kilisesi yer alırken Güney kısmında ise bir “çeşme yapısı” açığa çıkarılmıştır. Yazıtından, “Çeşmenin, kentin su işleri müdürü Boulakrates tarafından yaptırılıp halka sunulduğu” anlaşılmıştır.

Kap Krio’da sürdürülen kazılarda, yine teraslama yöntemiyle konumlandırılmış dükkan sıraları, işlikler ve yerleşimler saptanmış; buranın en son M.S.5.yy. civarında iskan gördüğü anlaşılmıştır.

Kentin nekropolü doğu giriştedir ve yaklaşık 7 km.lik büyük bir alana yayılmış olan çeşitli mezar tipleri dikkat çekicidir. Kent önemli bir turizm ve ticaret merkezidir. Şaraplarıyla ünlü olan kent aynı zamanda ürettiği şarapların ihracatını da yapmaktadır. Kent M.Ö. 6.yüzyıldan başlayarak Hellen dünyasında önemli bir rol oynamıştır.

#Knidos #AntikKent #Tarih #Arkeoloji #Gezi #Gezgin #Mimari #AntikYapılar