Скачать или смотреть శ్రీ శంకర భగవత్పాదుల "సౌందర్య లహరి" - 4 : 6 వ శ్లోకం - భావం

🙏🌹 సౌందర్య లహరి : 6వ శ్లోకం - భావం 🌹🙏


ధనుః పౌష్పం మౌర్వీ మధుకరమయీ పంచ విశిఖాః
వసంతః సామంతో మలయమరుదాయోధనరథః ।
తథాప్యేకః సర్వం హిమగిరిసుతే కామపి కృపాం
అపాంగాత్తే లబ్ధ్వా జగదిద-మనంగో విజయతే ॥


భావం:

ఓ! హిమవత్ పర్వత రాజు కుమార్తెయైన హైమవతీ! అవయవాలు లేని మన్మథుడు పూలతో తయారు చేయబడిన విల్లు, తేనెటీగలతో (తుమ్మెదలు) తయారు చేయబడిన దాని అల్లె త్రాడు, ఐదు పూల బాణాలు, అతని మంత్రిగా వసంతకాలం, అతని రథంగా చందన వృక్షాల సువాసనతో నిండిన గాలి, యిలాంటి అల్పమైన వనరులతోనే మన్మధుడు ఒంటరిగా మొత్తం ప్రపంచాన్ని జయించాడంటే అది నీ కరుణా కటాక్షము వల్లనే కదా తల్లీ!

శక్తివంతమైన ఆయుధాల కంటే కూడా కామం చాలా శక్తివంతమైనదని ఈ శ్లోకం స్థూలంగా వ్యక్తపరుస్తుంది.

మన్మథుడికి పువ్వులతో తయారు చేయబడిన విల్లు వంటి సున్నితమైన ఆయుధాలు ఉన్నాయి మరియు అతని వింటినారి తేనెటీగలతో తయారు చేయబడినది, అవి విల్లులోని పువ్వుల వద్దకు వచ్చి మకరందాన్ని తాగుతాయి. అతనికి ఐదు పూల బాణాలు ఉన్నాయి, అవి సహజంగా మృదువుగా ఉంటాయి. తేనెటీగలు విల్లులోని పువ్వుల వద్దకు మాత్రమే కాకుండా, పూల బాణాల కోసం కూడా వస్తాయి. సాధారణంగా, తేనెటీగలు పువ్వులోని మకరందాన్ని గ్రోలడానికి గుంపులుగా వస్తాయి. కానీ, ఈ తేనెటీగలు ఒక వరుసలో వస్తాయని, తద్వారా మన్మథుని పుష్ప వింటినారిని ఏర్పరుస్తాయని శంకరచార్యుడు చెప్పాడు. అంటే ఆధ్యాత్మిక సాధకులకు అవసరమైన క్రమశిక్షణను సూచిస్తుంది. పూల విల్లు మరియు బాణాలు సున్నితత్వాన్ని సూచిస్తాయి మరియు తేనెటీగలు ఆకర్షణను సూచిస్తాయి. మన్మథుడు అన్ని ఋతువులలో తన శక్తులను ప్రయోగించడు, కానీ వసంత ఋతువును, అంటే పుష్పాలు వికసించే మరియు గంధపు చెట్లు చల్లని గాలి ద్వారా సువాసనను వెదజల్లే ఋతువును మాత్రమే ఎంచుకుంటాడు. ఆహ్లాదకరమైన మరియు సువాసనగల గాలి కారణంగా తేనెటీగలు మరింత చురుగ్గా మారుతాయి. అందువల్ల ఈ శ్లోకం గొప్ప ఋషులు మరియు సాధువుల దృష్టిని భౌతిక ఆకర్షణలతో కూడిన ప్రపంచం వైపు మళ్లించడానికి మన్మథుని చేతిలో ఉన్న శక్తివంతమైన సాధనాల గురించి స్థూలంగా మాట్లాడుతుంది. గొప్ప ఋషులు మరియు సాధువులే మన్మథుని ప్రేరేపణ చర్యలకు బలైనప్పుడు, ప్రాపంచిక వ్యవహారాల పట్ల మక్కువ ఉన్నవారి గురించి ఏమీ చెప్పనవసరం లేదు అనేది ఇక్కడ వివరించబడింది.

సాధారణంగా దేవీ రూపాల్లో చాలా వరకు చెరకు విల్లు మరియు పూల బాణాలతో చిత్రీకరించబడ్డాయి. ఈ రెండు ఆయుధాలైన పూల విల్లు మరియు చెరకు విల్లు మధ్య తేడా ఏమిటి? తేడా రూపంలో ఉంటుంది. చెరకును నలిపినప్పుడు మాత్రమే రసం లభిస్తుంది. కానీ పువ్వుల విషయంలో, తేనెటీగలు మాత్రమే పువ్వులలోని మకరందాన్ని కనుగొని రుచి చూడగలవు. తేనెటీగలు చెరకు వద్దకు వెళ్ళవు, అయినప్పటికీ అది పువ్వుల కంటే ఎక్కువ రసం మరియు తీపిని కలిగి ఉంటుంది. ఐదు పూల బాణాలు పంచ తన్మాత్రలను (శబ్ద స్పర్శ రూప రస గంధాలు) సూచిస్తాయి. మన్మథుడు ఈ ఐదు సూక్ష్మ అంశాల ద్వారా పనిచేయగలడు, ఇవి చాలా శక్తివంతమైనవి మరియు మనస్సును సమర్థవంతంగా బలహీనపరచగల సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంటాయి. కాబట్టి, సామాన్యుల విషయానికొస్తే, మన్మథుడు దేవి ఆశీర్వాదాల ద్వారా మాత్రమే పనిచేస్తాడని వివరణ. కానీ సూక్ష్మంగా, శంకరాచార్యుడు అత్యంత పరిణామం చెందిన ఆత్మలను మన్మథుని చర్యలకు బలి కావద్దని హెచ్చరిస్తున్నాడు, ఎందుకంటే ఇవి వారిని భౌతిక ప్రపంచం వైపుకు లాగుతాయి కనుక.

మన మనసులోకి వచ్చే మొదటి ఆలోచన సాంప్రదాయ చెరకు గడ విల్లు కాకుండా పూల విల్లు ఎంచుకోవడం. చెరకు గట్టి ఉపరితలం కలిగి ఉంటుంది మరియు తేనెటీగలు చెరకు గట్టి బాహ్య భాగాన్ని చొచ్చుకుపోలేవు. తేనెటీగలు ప్రకృతిలో చాలా చురుకుగా ఉన్నప్పటికీ, వివిధ పువ్వులలో మకరందాన్ని తప్ప మరేమీ తీసుకోవు. అవి పువ్వులలోని తేనెపై మాత్రమే దృష్టి పెడతాయి. వాటికి ద్వితీయ ఆలోచనలు ఉండవు. రెండవది, చెరకు అనేది తేనె యొక్క స్థూల రూపం, అయితే పువ్వులోని తేనె ప్రకృతిలో చాలా సూక్ష్మమైనది.

లలితా సహస్రనామం 10 తో పోలిక చూడవచ్చు, ఇది మనోరూపేక్షు-కోదడా (ఇక్షు అంటే చెరకు), ఆమె చేతిలో చెరకు విల్లు (కోదండం) ఉందని చెబుతుంది. అక్కడ చెరకు మనస్సు అని మరియు చెరకును నలిపివేస్తే రసం లభిస్తుందని, ఇక్కడ రసం ఆత్మను సూచిస్తుంది అని వివరించబడింది.


🙏🌹🙏