Скачать или смотреть สารคดีเชิงวัฒนธรรมพระธาตุดินแทน

สารคดีเชิงวัฒนธรรม เรื่อง พระธาตุดินแทน: พระธาตุที่ไม่เคยหยุดสร้าง
เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา
890932 : การสร้างสรรค์งานออกแบบขั้นสูง 1
ประจำปีการศึกษา 1/2563

หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต
สาขาวิชา วัฒนธรรม ศิลปกรรมและการออกแบบ
คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
โดยนายอิสเรส สุขเสนี
637220006-9
สารคดีเชิงวัฒนธรรมพระธาตุดินแทน นี้เริ่มเก็บข้อมูลพื้นที่ครั้งที่ 1
เมื่อวันที่ 24 กันยายน 2563 และเริ่มบันทึกถ่ายทำเมื่อวันที่ 28 ตุลาคม
ถึงวันที่ 1 พฤศจิกายน 2563 ในพื้นที่อำเภอนาแห้ว พื้นที่ชุมชนบ้านแสงภา
ในงานบุญประเพณีไหว้พระธาตุดินแทน

เนื้อเรื่องโดยรวม
สารคดีเชิงวัฒนธรรม พระธาตุดินแทน
บ้านแสงภา ตำบลแสงภา อำเภอนาแห้ว จังหวัดเลย
1) บ้านแสงภา ชุมชนที่อยู่ไกลแสนไกลสุดชายแดนประเทศไทยในอีสานตอนบน ในเขตการปกครองของอำเภอนาแห้วจังหวัดเลย
2) พื้นที่ส่วนใหญ่ของหมู่บ้านเป็นเนินเขาเล็กใหญ่ โอบล้อมด้วยขุนเขา ป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ มีลำน้ำพาและลำน้ำแพร่ไหลผ่านหมู่บ้าน
3) ชาวบ้านในชุมชนแห่งนี้ประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก ด้วยทรัพยากรป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ทำให้ชุมชนแสงภามีความมั่นคงทางอาหารสูง
4) บ้านแสงภาดินแดนอีสานตอนบนในเขตวัฒนธรรมไทย-ลาว ที่มีความเก่าแก่และเจริญรุ่งเรือง จากการโยกย้ายอพยพมาตั้งหลักแหล่งของกลุ่มผู้คนในสายวัฒนธรรมไทย-ลาว ก่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนศิลปวัฒนธรรมมาจากทางฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงจากดินแดนล้านช้าง เข้าสู่พื้นที่แห่งนี้โดยเซียงพา นายพรานผู้แสวงหาช้างป่ารูปงาม ได้พาพี่น้องครอบครัวมาตั้งถิ่นฐานในพื้นที่ที่อุดมสมบูรณ์นี้มากว่า 400 ปี
5) วัดศรีโพธิ์ชัย เป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชน การทำบุญทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา รักษาศีล ถือเป็นสิ่งที่คนในชุมชนกระทำสืบต่อกันมาหลายชั่วอายุคนอย่างไม่ขาดหาย
6) ในทุกวัน 7 ค่ำ 8 ค่ำ 14 ค่ำ และ 15 ค่ำ ชาวบ้านแสงภาจะงดเว้นการทำงาน หันมาเข้าวัดทำบุญ รักษาศีล งดเว้นการฆ่าสัตว์ตัดชีวิต นั่นอาจจะเป็นผลของคำมั่นสัญญาที่ชุมชนเคยให้ไว้ต่อ พระธาตุดินแทน น้อมรับเอาไตรสรณคมเป็นที่ตั้ง ลดละทิ้งการบูชาภูตผีปีศาจ
7) ตามตำนานเล่าว่า ในราวปี พ.ศ.2146 ได้มีพระธุดงค์เดินทางมาจากบางกอกน้อยเรียบเรื่อยมาทางแม่น้ำโขง ขึ้นมายังแม่น้ำเหืองมาพำนักที่บ้านแสงภา ได้นิมิตญาณเห็นว่าชาวบ้านในหมู่บ้านนี้เป็นคนดีมีจิตใจสะอาดบริสุทธิ์ ในวันที่เริ่มก่อสร้างพระธาตุจึงได้ทำการตีฆ้องร้องป่าวให้ทุกคนมาร่วมในการก่อสร้างพระธาตุขึ้น
8) ชาวบ้านต่างก็พากันร่วมแรงรวมใจ สามัคคี สร้างพระธาตุแห่งนี้ขึ้นในทางทิศเหนือติดเชิงเขาของหมู่บ้าน โดยใช้หินและดินก่อขึ้นให้เป็นรูปร่าง
9) จากพระธาตุที่มีขนาดไม่ใหญ่มากนัก ก็เติบโตขึ้นทุกวันจากแรงศรัทธาของชาวบ้านที่ขนดินขนหินก่อร่างสร้างองค์พระธาตุอย่างไม่หยุดหย่อนจนกลายเป็นภูเขาดินขนาดใหญ่
10) ในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ในทุกๆปีชาวบ้านจะประกอบพิธีไหว้พระธาตุ โดยจะนิมนต์พระสงฆ์มาสวดทำพิธีและผู้นำชุมชนจะกล่าวนำการขอขมาต่อพระธาตุดินแทนที่ได้เคยล่วงเกินทั้งที่เจตนาและไม่เจตนา พร้อมทั้งนำเครื่องบะบนของปีที่ผ่านมานำมาถวาย ในปีนี้เครื่องบะเป็นร่ม 4 คัน อธิษฐานให้ชาวบ้านแสงภามีชีวิตความเป็นอยู่ที่ร่มเย็นเป็นสุข ร่มบะนี้จะปักไว้ที่กองดินบริเวณรอบพระธาตุ
11) โดยในปีถัดไปชาวบ้านก็จะบะขอให้หมู่บ้านมีความอุดมสมบูรณ์ ปราศจากภัยภยันตราย อยู่ดีมีสุข และขอบะเป็นต้นผึ้งเมื่อวันเวียนมาครบรอบ
12) การบะในแต่ละครั้งนั้นจะมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ชาวบ้านและชุมชนนั้นมีความสุขความเจริญ พืชผลธัญญาหารเจริญงอกงาม น้ำท่าสมบูรณ์ วัวควายสมบูรณ์ออกลูกออกหลานมากมาย โดยชาวบ้านมีความเชื่อว่าพระธาตุดินแทนนี้จะช่วยปกปักรักษาชุมชนให้อยู่ดีมีสุข
13) การบะของชาวบ้านจะทำการบะทั้งต่อหน้าและตั้งจิตอธิษฐานจากที่อื่น เมื่อเหตุการณ์นั้นผ่านพ้นไป ชาวบ้านก็จะมาทำการแก้บะด้วยการขนดินขึ้นธาตุตามที่ได้ตั้งบะเอาไว้โดยการบะดิน 100 คือประมาณ 1 คุถัง จะคู่กับต้นผึ้งน้อยที่ทำมาจากต้นกล้วยติดประดับด้วยเทียน
14) หากสิ่งที่ขอเป็นเรื่องราวที่ใหญ่ขึ้นก็จะใช้เครื่องบะเป็นผึ้งพันที่มีลักษณะเป็นแผ่นที่ใหญ่ขึ้น และน้ำมันหมื่นคือน้ำมันดีเซลประมาณ 1 แกนลอน เหตุที่ใช้น้ำมันดีเซลก็เพราะเมื่อสิ้นสุดการบะแล้ว วัดหรือชาวบ้านก็จะสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในทางเกษตรต่อได้ จนถึงการถวายร่มเศวตรฉัตรในเรื่องราวที่ใหญ่ขึ้น
15) การใช้ดินเป็นเครื่องบะบนของชาวบ้านแสงภานั้นถือเป็นกุศโลบายของพระผู้สร้างพระธาตุว่า พระธาตุแห่งนี้จะโตขึ้นเรื่อย ๆ จากดินที่ถูกขนเข้ามาถวาย จากแรงศรัทธาของชาวบ้านตราบจนพระพุทธศาสนาหาไม่ จนกลายเป็นที่เรียกขานสถานที่แห่งนี้ว่า พระธาตุดินแทน