بحثی درباره کتاب ماشین روح: اختراع ذهن مدرن؛ بخش اول

------------ معرفی کتاب -----------
ماشین روح: اختراع ذهن مدرن یک اثر جدی، خواندنی و بسیار روشنگر نوشته جورج ماکاری روانپزشک و استاد و مدیر موسسه تاریخ روانپزشکی دانشگاه کُرنل است. پیش تر ماکاری با کتاب "انقلاب در ذهن: تاریخ خَلق روانکاوی" در محافل علمی بخصوص روانشناسی و روانپزشکی به شهرت فراوان رسیده بود. هر دو کتاب حکایت از تسلط زیاد نویسنده بر تاریخ علم و همچنین تاریخ اروپا و نگاه موشکافانه او به سیر تحولات دارد. حجم اطلاعات ارائه شده در کتابهای وی زیاد است و احتمالاً تنها خواننده علاقمند و پیگیر از نوشته های او لذت خواهد برد.
در کتاب ماشین روح او به تبیین چگونگی شکل گیری مفهوم ذهن و روان در طی تاریخ معاصر می پردازد. از عهد باستان تا عصر رنسانس باور بر این بوده که موجودات زنده دارای نوعی روح یا عنصر زنده هستند که باعث حیات و حرکت آنها می شود و انها را از غیر جانداران متمایز می سازد.
با ساخته شدن نوعی ماشین های ابتدایی و به اصطلاح اتوماتا توسط مهندسین، این تفکر در میان فلاسفه و اندیشمندان شکل گرفت که شاید جانداران نیز نوعی ماشین های متحرک هستند. همانگونه که ماشین های ابتدایی با سیم، قرقره، وزنه و فنر کار می کنند، بدن جانداران هم با اشیایی مشابه مانند تاندون، عصب، عضله و مفصل دارای حرکت می شوند.
در رواج این تفکر، دکارت تاثیر بسزایی داشت. اما تفکر، اندیشیدن و اراده آزاد در انسان ها را چگونه می توان توضیح داد؟ دکارت انسان را از سایر جانداران مجزا می سازد و مدعی می شود که عنصری غیر مادی در امور مذکور نقش دارد و نوعی دوگانگی برای بشر قائل می شود.
اما پیِر گاسندی، از هم عصران دکارت این اعتراض را وارد می سازد که آن عنصر غیر مادی چگونه می تواند بر جسم مادی اثر گذارد و تعامل کند در حالیکه از دو سنخ متفاوت هستند؟ برای حل این تناقض اندیشمندانی چون جان لاک، توماس ویلیس و توماس هابز به خلق نوعی مفهوم بنام ذهن بر می آیند: نوعی "ماده اندیشناک" که از جنس بدن است اما قادر به تعقل و تفکر است. در این میان از اتمیست های باستان چون دموکریت، اپیکور و لوکرتیوس الهام گرفته و تفکر را نوعی تسلسل و تداعی حرکت در اعصاب و بافت مغز می پندارند.
با این تبیین، مفهوم اختلال هم تغییر می کند. آنچه قبل تر نوعی جن زدگی و تسخیر توسط شیاطین و اشباح تلقی می گردید تماماً به بدکاری مجموعه عصبی تبدیل می گردد. البته مسئله به این سادگی که در این چند سطر بیان کردم نیست. اتفاقات و سوالات بسیار جالبی پیش می آید که آگاهی از آنها برای علاقمندان به مقوله مغز، ذهن و روان روشنگر است.

00:00 Soul Machine: The Invention of the Modern Mind - George Makari
02:03 Revolution in Mind: The Creation of Psychoanalysis - George Makari
03:48 Of Fear and Strangers: A History of Xenophobia - George Makari
09:01 How Religion Evolved: And Why It Endures - Robin Dunbar
09:46 Grooming, Gossip and the Evolution of Language - Robin Dunbar
17:17 Friends: Understanding the Power of Our Most Important Relationships - Robin Dunbar
22:00 Secular Cycles - Peter Turchin
25:45 Religion, the social brain and the mystical stance - RIM Dunbar
32:16 Awe: The New Science of Everyday Wonder and How It Can - Dacher Keltner
39:19 The Myth of Disenchantment - Jason Josephson Storm
45:04 Wanting: The Power of Mimetic Desire in Everyday Life - Luke Burgis
53:01 Ritual human sacrifice promoted and sustained the evolution of stratified societies - Joseph Watts
55:41 Broad supernatural punishment but not moralizing high gods precede the evolution of political complexity in Austronesia - Joseph Watts
1:00:59 Testing the Big Gods Hypothesis with global historical data: a review and ‘retake’ - Harvey Whitehouse
1:07:02 A Secular Age - Charles Taylor

------------ منابع تکمیلی -----------

دکتر آذرخش مکری
روانپزشک
روانپزشکی
#دکتر_آذرخش_مکری