กบฏกรุงศรีอยุธยา กบฎพระศรีศิลป์ กบฎญาณพิเชียร

#กบฏกรุงศรีอยุธยา กบฎพระศรีศิลป์ กบฎญาณพิเชียร
เรื่อง #กบฎพระศรีศิลป์ ในแผ่นดิน สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ที่เกี่ยวเนื่องกับ วัดกะชาย
อ้างอิง จากคำให้การขุนหลวงหาวัด
" มีพระราชนัดดาองค์หนึ่งเป็นโอรสของพระเชษฐา ชื่อพระศรีศิลป์กุมาร ชันษาได้15 ปี จึงคิดเป็นขบถกับพระปิตุฉาจักมาสังหารชีวิตให้บรรลัย เอาพระแสงจะแทงพระนารายณ์ พระองค์จึงสวนปรายกันหยั่งไว้ได้ทันที จึงจับตัวไว้ที่ทิมดาบ พระองค์ทรงแต่กำราบไม่ให้ตาย พระองค์สงสารกับกุมารนั้นว่าอะไร ไร้ปิตุเรศมารดา ด้วยเห็นแก่พระไชยาทิตย์ด้วยรักใคร่สนิทกัน เพราะเป็นเชษฐาได้ฝากพระศรีศิลป์ไว้แต่เมื่อจะใกล้สิ้นชีพพิราลัย จึงสั่งให้ออกจากโทษ พระองค์โปรดให้เลี้ยงไว้ตามที่ ครั้นอยู่มาวันหนึ่ง พระศรีศิลป์จึงคิดร้ายอีกครั้งหนึ่ง เมื่อพระนารายณ์เสด็จออกว่าราชการเมืองอยู่ที่สีหบัญชร จึงพระศรีศิลป์ใจหาญนั้น ถือพระแสงแล้วแฝงใบบานประตู อยู่ที่ห้องเสด็จเข้าไป ผู้ใดมิได้ล่วงรู้เห็น อันพระนารายณ์นั้นออกไปว่าราชการ จึงเรียกช้างพระที่นั่งเข้ามาดูพระองค์ก็เสด็จทรงช้างแล้วเสด็จเข้ามาทางหนึ่ง อันพระศรีศิลป์นั้นยืนแอบประตูอยู่จนพนักงาน นั้นเชิญเครื่องเข้ามา จึงเห็นพระศรีศิลป์ถือพระแสงและ แฝงประตูอยู่จนพนักงานเครื่องนั้น จึงกราบทูลตามที่เห็น พระองค์จึงเสด็จตรงออกมา แล้วก็จับตัวกุมารได้ทันใด จึงตรัสสั่งนายเพชฌฆาตให้สังหารเสียให้ตักษัย นายเพชฌฆาตจึงให้คุมตัวพระศรีศิลป์ไป จึงเอาตัวนั้นมัดผูกพัน แล้วใส่ลงในแม่ขันสาครแล้ว จึงเอาใส่ลงในถุงแดง แล้วก็แห่หามไปยังวัดกะชาย แล้วจึงขุดหลุมเสียทั้งเป็นอันนี้เป็นธรรมเนียมกษัตริย์แต่ก่อนทำสืบกันมาเป็นอย่างนี้ แล้วจึงมีคนเฝ้ารักษาอยู่ได้ครบเจ็ดวันแล้วจึงไป แต่ถ้าศรีศิลป์นี้ยังไม่ตาย ด้วยมหาดเล็กที่พระศรีศิลป์รักใคร่มีใจภักดีต่อกุมาร ครั้นผู้รักษามาสิ้นแล้ว ก็ไปขุดดินขึ้นมาดูตามปรารถนา ก็พบพระศรีศิลป์นั้น จึงเอาขึ้นมาแล้วก็พาเอามาซ่อนไว้ในบ้านตลาดบัวขาว จึงได้ชาวเพชรบุรีเป็นไส้ศึก แล้วจึงกลับช่องสุมทหารชาญชัย ครั้นได้คนดีแล้วก็ยกมา จึงค่อยลอบผ่อนเข้าไปในกรุง พระศรีศิลป์นั้นจึงลอบเข้าไปหาพระกำแพง พระกำแพงจึงเข้ารับเป็นสมัครพรรคพวกในกุมาร แต่บรรดาขุนนางข้างในนั้น ก็เข้าเป็นพวกด้วยพระศรีศิลป์เป็นอันมาก พระยานันทะยอแฝงนายโขลงนี้ ก็เลือกเอาช้างโรงมาถวาย ทั้งหมื่นราชและนายทรงบาศ ทั้งซ้ายขวา ทั้งเทพโยธาและนายพลพัน ทั้งหลวงจ่าแสนบดี ทั้งราชาบาลด้วยกัน จึงคิดอ่านทำการเป็นกวดขัน ครั้นได้ฤกษ์นามอันดีแล้ว เพลาพลบค่ำก็ยกเข้ามา อันพระศรีศิลป์นั้น ทรงช้างพลายพิษณุพงศ์ แล้วยกมาทางถนนเจ้าพรหม แล้วจึงเข้าประตูปราบไตรจักร จึงมาในถนนหน้าจักรวรรดิ์ หักประตูแดง แล้วตรงเข้ามา ก็เข้าได้ในวังชั้นใน จึงหลวงเทพสมบัติกับหมื่นไวย ครั้นรู้ก็เข้าไปปลุกพระประทมถึงที่ พระนารายณ์นั้นทรงนำทางข้างในออกมาทางประตูมหาโภคราชทั้งตำรวจในและมหาดเล็ก ทั้งขุนนางบรรดาที่นอนเวรทั้งสิ้นก็ตามเสด็จห้อมล้อมออกมา พระองค์เสด็จเข้าอยู่ในวังหลวง แล้วจึงตั้งค่ายรายขวากเป็นมั่นคง บ้างก็กะเกณฑ์ทัพ บ้างก็จับคนปลอม บ้างก็หาคนดีเข้ามาบ้าง บ้างก็กินช้างม้าผู้คนให้เข้าตาทัพ บ้างตั้งรับอยู่ทางตรอกและถนนใหญ่ ครั้นรุ่งสว่างแล้ว พระองค์ก็ยกทัพเข้าไป จึงทรงช้างพลายกุญชรจำนง พอรู้ว่าราชศัตรูมาหน้าหลัง จึงเสด็จยืนช้างพระที่นั่งอยู่ที่หน้าวังทิศบูรพา จึงตรัสสั่งกับทหารเสนาให้เร่งยกพลเข้าล้อมไว้ อันพระศรีศิลป์นั้นจะตกแต่งป้องกันตัวก็หาไม่ แต่เหล่าที่เข้าพวกด้วยมันจึงออกเที่ยวตรวจตราบรรดาการทั้งปวงก็ได้รบกัน อยู่ไม่นานพระนารายณ์จึงยกทัพหักโหมเข้าไป แล้วก็ทลายประตูเข้าไปได้ บ้างก็ยิงปืนน้อยและปืนใหญ่บ้างก็โห่ร้องประโคมฆ้องกลองอื้ออึงสนั่นครั่นครื้นดังไปทุกทิศา อันเหล่าปัจมิตรนั้นต้านมิได้ ด้วยพระเดชานุภาพพระนารายณ์ ก็กราบแล้วร้องขอโทษ ก็มิได้ยากลำบาก ใจที่จะพิจารณาโยธาทั้งปวง จึงล้อมแล้วก็จับเอาตัวไว้ อันภาษีสินนั้นพระองค์สั่งให้ทำโทษอย่างใหม่ ให้ทุบด้วยท่อนจันทน์ให้ตายแล้ว จริงใส่ในขันสาครแล้วให้ใส่ถุงแดงแล้วให้ฝังเสีย นายเพชฌฆาตก็ทำตามรับสั่ง การมีมาแต่ครั้งนั้นก็เป็นอย่างมาจนบัดนี้ อันสมัครพรรคพวกพระศรีศิลป์ทั้งนั้น พระองค์ให้สั่งให้ฆ่าเสียทั้งเจ็ดชั่วโคตร พระพรหม จึงทูลขอครัวไว้มิให้ตาย ให้จ่ายตามโทษที่มีอันชาวเพชรบุรีเป็นต้นเหตุจึงให้จ่ายหญ้าช้างที่ในกรุง เหตุฉะนี้ตะพุนหญ้าช้างก็มีมาแต่ครั้งนั้นฯ"
ดูน้อยลง
#กบฎญาณพิเชียร
ในพงศาวดารฉบับหลวงประเสริฐฯ กล่าวว่า พ.ศ. 2124 ญาณประเชียรเรียนศาสตราคมและคิดเป็นขบถ คนทั้งปวงสมัครเข้าด้วยมาก และยกมาจากเมืองลพบุรี

ญาณประเชียร หรือญาณพิเชียรนั้น สำแดงคุณโกหกแก่ชาวชนบท และได้ช่องสุมหาพวกได้เป็นจำนวนมาก แรกทีเดียวญาณพิเชียรได้ชุมนุมกำลังอยู่ที่ตำบลบางยี่ล้น เมื่อทางเมืองหลวงส่งเจ้าพระยาจักรีออกไปปราบญาณพิเชียรก็ได้พาสมัครพรรคพวกยกลงมาตึถึงที่ตั้งทัพของเจ้าพระยาจักรีที่ตำบลบ้านมหาดไทย ชาวมหาดไทยซึ่งยืนหน้าช้างเจ้าพระยาจักรีก็ได้หันไปเป็นพวกญาณพิเชียรกันสิ้น ผลของการรบปรากฎว่าเจ้าพระยาจักรีและนายทหารหลายคนถูกทหารฝ่ายญาณพิเชียรสังหารในที่รบ หลังจากนั้นทัพของญาณพิเชียรซึ่งมีชายฉกรรจ์ร่วมทัพถึง 3,000 คน ได้ยกทัพจะไปชิงเมืองลพบุรี แต่ครั้นไปถึงญาณพิเชียรได้ถูกชาวอมรวดี ( ชาวตะวันตก ) ใช้อาวุธปืนลอบยิงถึงแก่ชีวิตขณะยืนช้างอยู่ ณ ตำบลหัวตรี เป็นเหตุให้พรรคพวกของญาณพิเชียรถึงกับแตกพ่ายไป
เมื่อพิจารณาให้ดีแล้วจะเห็นว่ากบฎครั้งนี้เป็นกบฎใหญ่ และเข้มแข็งเกินกว่าจะเป็นกบฎที่อาศัยกองกำลังของพวกชาวนาที่ไร้ระเบียบเป็นสำคัญลักษณะเด่นประการแรกของกบฎครั้งนี้คือการเตรียมงาน และวางแผนทางยุทธศาสตร์อย่างมีขั้นตอน เห็นได้จากชัยชนะที่พวกกบฎมีต่อกองทัพของเจ้าพระยาจักรีซึ่งเป็นกองทัพใหญ่และเข้มแข็ง
#เรื่องเล่าจากบันทึก เล่าเรื่องต่างๆที่มีสาระและน่าสนใจ ประวัติศาสตร์ ประวัติบุคคลสำคัญต่างๆ รวมถึงธรรมะคำสอนต่างๆ