Bahar ŞİRİN - Norman Rockwell’in “Rosie the Riveter” İsimli Propaganda Afişinin Göstergebilimsel...

Norman Rockwell’in “Rosie the Riveter” İsimli Propaganda Afişinin Göstergebilimsel Analizi

Yazar:
Bahar ŞİRİN

Seslendiren:
Nuh Rıza Demirkaya / Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü 4. Sınıf Öğrencisi

Kurgu:
Zeynep Başpınar / Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü 1. Sınıf Öğrencisi

Furkan Arık / Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü 1. Sınıf Öğrencisi

Genişletilmiş Özet:
Bir fikri, doktrini ya da eylemi belirli amaçlar çerçevesinde söz ve yazı yoluyla yaymak için kullanılan propaganda, tarihte pek çok kez siyasetin ve politikanın ayrılmaz bir parçası olarak değerlendirilmiştir. Bir ikna ve algı yönetimi biçimi olarak, özellikle savaş dönemlerinde toplumların yaşadığı köklü değişimlere uyum sağlamak ya da karşı tarafta yıkıcı bir imaj yaratmak amacıyla kullanılan propaganda, çoğu zaman görsel iletişim araçları aracılığıyla yayılmıştır. Profesyonel ressam ve illüstratörler tarafından hazırlanması bakımından sanatın ve görsel iletişim dilinin tüm unsurlarının etkin bir şekilde kullanıldığının görüldüğü propaganda söylemleri, çoğunlukla afişler aracılığıyla dile getirilmiştir. Özellikle savaş dönemlerinde ülkelerin kendi halklarının ulusal bütünlüğünü sağlamak ya da karşı tarafın ulusal bütünlüğünü bozmak amacıyla iki şekilde kullanıldığı görülen propaganda afişleri, bir toplumun savaşa bakışını, kültürel ve siyasal kodlarını, izlenen ideolojik politikaları anlamada önemli bir konuma sahip görsel ve yazınsal kaynaklar olarak değerlendirilmektedir. Bu özellikleri bakımından halkın savaş koşullarına uyum sağlamasında ve düşmana karşı üstünlük algısı yaratılmasında önemli rol oynayan propaganda afişleri; özellikle ABD, Almanya ve İngiltere gibi ülkeler tarafından sıklıkla başvurulan yöntemler olmuştur. Bu doğrultuda üretilen pek çok propaganda afişi bulunmakla birlikte, en önemlilerinden biri Norman Rockwell tarafından Rosie the Riveter kampanyası kapsamında üretilen Rosie the Riveter posteridir.
İkinci Dünya Savaşı ile birlikte Amerikan ekonomisinin erkek nüfusunun savaşa katılmasıyla ortaya çıkan iş gücü açığını kapatmak amacıyla yürütülen kampanyanın bir ürünü olan bu afiş, Amerikalı kadınların işgücüne katılımını teşvik eden "We Can Do It" afişinin devamı niteliğindedir. Bu çalışmada ise; Roland Barthes'ın düzanlam ve yananlam metodolojisi üzerinden Rosie the Riveter afişindeki alt mesajların ortaya çıkarılması, savaş sırasında Amerika'nın kadınlara ve savaşın taraflarına yönelik politikasının tartışılması ve bu çerçevede afişin hangi propaganda türüne girdiğinin ve hangi tekniklerin kullanıldığının ifade edilmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın literatür kısmında; propagandanın kavramsal gelişimi, propaganda türleri ve teknikleri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın devamında Norman Rockwell'in sanatsal yaklaşımından yola çıkılarak Rosie the Riveter afişinin göstergebilimsel analizine yer verilmiştir. Göstergelerin düzanlam ve yananlamları bağlamında incelenmesine dayanan göstergebilimsel çözümlemenin temel adımlarının uygulandığı çözümleme tablosunda, afişte yer alan görsel göstergelerle ilgili yananlam ve söylemlere yer verilmiştir. Bu kapsamda oluşturulan analizler sonucunda; afişte yer alan figürün, Amerikalı çalışan kadının bir temsili olarak ele alındığı, kadın kimliğinin maskülen niteliklerle desteklenerek güçlü bir kadın imajı yaratılmaya çalışıldığı görülmüştür.
Afişte yer alan görsel imgeler Amerika'nın siyasi, ekonomik, politik koşulları ve kültürel yapısı bağlamında yananlamlar bakımından incelendiğinde, eserin görünen gerçekliğinin altında birçok ideolojik mesaj barındırdığı anlaşılmaktadır. Bu bağlamda afişin hem Amerikalı kadınlara bir çağrı hem de düşman olarak kabul edilen ülkelere karşı bir güç gösterisi oluşturduğu görülmektedir. Bu özellikleri bakımından görsel iletişim kanalları aracılığıyla örtük mesajlar taşıyan, toplumsal algıyı yönetme ve yönlendirmede etkili bir güce sahip olan bu eserin, propaganda sanatı çerçevesinde değerlendirilmesinin ise doğru olduğu sonucuna varılmaktadır. Bu bağlamda afişte sunulan bilginin kaynağının Amerika olduğunun açıkça belirtilmesi ve afiş aracılığıyla Amerikalı kadınlara ulusal bir çağrıda bulunulması gibi göstergeler, bu propaganda afişinin "beyaz propaganda" olarak değerlendirilmesini sağlamaktadır. Afişin, halkın davranışlarını kendi istek ve çıkarları doğrultusunda değiştirmek için bir devlet tarafından kullanılması ise afişe "siyasi propaganda" niteliği kazandırmaktadır.
En temel yaklaşımla beyaz propaganda ya da siyasi propaganda olarak tanımlanabilecek bu eser, üretiminde kullanılan propaganda teknikleri açısından değerlendirildiğinde, eserde "transfer", "halktan biri" ve "herkes yapıyor" gibi propaganda tekniklerinin kullanıldığı anlaşılmaktadır...