ลาวแพน ทางฝั่งธน

เป็นที่รู้กันว่าครูแอบเริ่มเรียนดนตรีจากทางสำนักดนตรีแถบฝั่งธน บ้านเดิมของครูก็น่าจะอยู่ในละแวกๆนั้น เพราะคุณยายลมัยซึ่งเป็นครูคนแรกของครูแอบนั้นก็เคยทำงานอยู่ในวังของเจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี (พระราชวังเดิมของสมเด็จพระเจ้าตากสิน) และต่อเพลงจากครูเจริญซึ่งน่าจะรับราชการอยู่ในวงของกองทัพเรือ ต่อมาเมื่อครูแอบได้มาเรียนจะเข้กับครุสังวาลย์ กุลวัลกี ในราวปี ๒๔๖๐ จึงได้มีโอกาสเข้าไปในวังบางขุนพรหมของทูนกระหม่อมบริพัตรและได้ฝากตัวเป็นศิษย์ของครูจางวางทั่ว พาทยโกศล ซึ่งเป็นผู้ควบคุมวงดนตรีของวังบางขุนพรหม และที่บ้านครูจางทั่วนี่เองที่ครูแอบท่านได้เรียนเพลงการต่างๆ รวมไปถึงเพลงเดี่ยวจะเข้ไว้มากมาย ในขณะนั้นคุณหญิงไพฑูรย์ยังเด็กอยู่มาก น่าจะในราว ๕-๖ ชวบ คุณหญิงท่านยังเคยกล่าวว่าครูจางวางทั่วได้ทำทางเดี่ยวสุดสงวนไว้ให้กับครูแอบ ภายหลังเมื่อมีคนจะมาต่อเพลงนี้ท่านก็ไม่ต่อให้และบอกว่าทำไว้ให้เฉพาะกับครูแอบ ถ้าพิจารณาจากทางเดี่ยวของครูแอบที่ท่านถ่ายทอดต่อมาให้ลูกศิษย์ นอกจากสุดสงวนและนกขมิ้นแล้ว จีนขิมใหญ่ และมุล่งก็จะมีสำนวนกลอนที่คล้ายกับทางที่คุณหญิงไพฑูรย์ท่านบันทึกแผ่นเสียงไว้มาก คงจะเป็นด้วยที่ท่านได้เพลงเหล่านี้มาจากครูจางวางทั่วและอาจจะมาเปลี่ยนแปลงเพิ่มเติมในภายหลังเมื่อได้มาต่อเพลงกับครูท่านอื่น เช่น ขุนเจริญดนตรีการ และครูเฉลิม บัวทั่ง เป็นต้น ในช่วง ๒-๓ ปีที่ผ่านมานี้ มีท่านผู้ใหญ่ใจดีหลายท่านได้นำแผ่นเสียงเดี่ยวจะเข้ฝีมือคุณหญิงไพฑูรย์ออกมาเผยแพร่หลายเพลงทั้ง จีนขิมใหญ่ มุล่ง สารถี และลาวแพน ซึ่งทั้งหมดนี้บันทึกไว้ในราวปี ๒๔๘๐ (เดิมเป็นแผ่นเสียงตรา Columbia หน้าสีเขียว และต่อมาพิมพ์ซ้ำเป็นตรากระต่ายของห้าง ต.เง็กชวน) แผ่นเพลงลาวแพนนี้ ขับร้องโดยหม่อมเจริญ และรับเดี่ยวจะเข้โดย น.ส.ฑูรย์ พาทยโกศล มีทั้งหมด ๔ หน้า ครบถ้วนตั้งแต่ลาวแพนใหญ่ ท้ายลาวแพน ลาวแพนน้อย ลาวลอดค่าย และออกซุ้มลาว เพลงลาวเลียบค่าย ในสำนวนที่แปลกไปจากทุกทางที่เคยบรรเลงกันมา เมื่อลองเทียบกับทางของครูประคอง ประไพรัตน์ (กัญหกาจน์) ก็พบว่าคล้ายกันในหลายที่จนอยากที่เชื่อว่า ครูประคองท่านก็คงเป็นคนจะเข้สายฝั่งธนคนหนึ่งเช่นกัน
#จะเข้ฝั่งธน #ลาวแพน #คุณหญิงไพฑูรย์