Да лам Цэрэнчимэд ба гурав дахь хөршийн эрэл

1912 онд Хүрээнд болсон хэлэлцээрээр Оросын элчин сайд И.Я.Коростовец монголын худалдааны эрхийг авч, хариуд нь тусгаар тогтнолыг нэр төдий хүлээн зөвшөөрөв. Хэлэлцээрийн үр дүнд, Монгол улс Оросоос гадна гурав дахь хүчийг оролцуулсан хүчний тэнцвэр дээр Монголын тусгаар тогтнолыг тогтоохыг эрмэлзэж эхлэв. Иймээс Дотоод яамны сайд Да лам Цэрэнчимэд Харбинаар дамжин Япон улсад хүрч Монголын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрүүлэх тусгай айлчлалд нууцаар бэлдэж, гүйцэтгэв. Гэвч Орос Япон улс 1905, 1907, 1912 онд Монголыг хувааж авах нууц тохиролцоо хийсэн тул Монгол улсын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрүүлэх ажиллагаанд саад хийж эхлэв. Энэ өгүүлэлд профессор Ц.Батбаярын Японы гадаад яамны архивт хийсэн судалгаа, нээлтийг, Монгол улсын олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдөх хэмээсэн чин эрмэлзэлийг танилцуулж байна.

Хэрэв та Энэ сэдвийг дэлгэрүүлэн үзхийг хүсвэл Ц.Батбаяр, Ж.Урангуа, З.Лонжид багшийн судалгааг болон ШУА-ийн Түүхийн хүрээлэнгээс Монголын тусгаар тогтнолын 100 жилийн ойд зориулан зохион байгуулсан хурлын эмхэтгэлийг үзээрэй.