#4 dars Ona tili Atoqli va turdosh otlar (Buxoro tizimi)

Telegramdagi manzilimiz: https://t.me/hodiyevedu
Buxorolik kuchli ona tili fani o'qituvchisi Jasur Usmonovning "Muxtasar grammatika" kitobi asosida video tasvirga olingan.

Shaxs oti yasovchi qo'shimchalar

-chi: bo'zchi, suvchi, traktorchi, ishchi;
-gar: zargar, savdogar, kimyogar, afsungar, misgar;
-furush: baliqfurush, telpakfurush, nosfurush;
-xo'r: nafaqaxo'r, merosxo'r, sudxo'r;
-soz: soatsoz, tandirsoz, mashinasoz,
-shunos: huquqshunos, tarixshunos, tabiatshunos, adabiyotshunos;
-kor: paxtakor, shifokor, san'atkor
ham-: hamkasb, hamqishloq, hamyurt, hamxona, hamshahar;
-xon: kitobxon, gazetxon, g'azalxon, namozxon, jurbalxon, mushtumxon;
-paz: oshpaz, somsapaz, baliqpaz, mantipaz, kababpaz;
-dosh: Vatandosh, sinfdosh, kasbdosh, kursdosh, yurtdosh;
-dor: hukmdor, muhrdor, mulkdor, chorvador;
-boz: dorboz, qimorboz, kaptarboz, morboz, masxaraboz;
-do'z: kashtado'z, etikdo'z, zardo'z, do'ppido'z, mo'ynado'z, chopondo'z, telpakdo'z, po'stindo'z;
-lik: qishloqlik, shaharlik, navoiylik, zarafshonlik, sahrolik;
-kash: aravakash, suratkash, qalamkash, chizmakash;
-bin: folbin, tomoshabin;
-dak: yugurdak;
-bon: tarozibon, darvozabon
-kov: go'rkov;
-voy: novvoy(asli non+voy=novvoy);
-gir: fazogir, jahongir, olamgir;
-vchi: to'qi+vchi, o'qi+vchi, sayla+vchi, tingla+vchi, terga+vchi, oqla+vchi;
-go'y: maslahatgo'y, nasihatgo'y;
-tarosh: sangtarosh, haykaltarosh;
-ist: jurnalist, kapitalist, terrorist, idealist, realist;
-don: suxandon;
-liq: otliq, otaliq, boshlq;
-vul: qarovul, yasovul;
-navis: hikoyanavis, ertaknavis, romannavis, tragediyanavis;
-oq: qo'noq

Narsa oti yasovchi qo'shimchalar

-kich: keskich, isitkich, sovutkich, muzlatkich, ko'rsatkich, yuritkich;
-gich: suzgich, kulgich,purkagich, qistirgich, o'lchagich;
-qich: tutqich, qisqich, ochqich, yoritqich, yoqqich;
-moq: chaqmoq, ilmoq, topishmoq, quymoq;
-g'ich: o'chirg'ich, chizg'ich, yelpig'ich, savag'ich, so'rg'ich, to'g'nag'ich;
-iq: tortiq
-gi: supurgi, bildirgi, kudirgi;
-ki: tepki, ko'chki;
-choq: o'yinchoq, solinchoq, taqinchoq;
-chak: belanchak, burchak, emchak;
-qi: tutaqi, sanchqi;
-chiq: suyanchiq, yopinchiq;
-g'i: yoqilg'i, yonilg'i, chalg'i;
-indi: chiqindi, cho'kindi, kuyindi(kuyundi), supurindi, yuv+indi(yuvundi), qirindi;
-ndi: chirindi
-k: elak, kurak, siyak;
-q: taraq, bo'yaq, qayraq, tirnaq, tayaq, bodraq, suvaq;
-it: chiqit;
-oq: o'roq;
-bon: soyabon;
-ma: tortma, tugma, tenglama, ivitma, ko'rsatma;
-im: bichim, kiyim, bitim;
-a: do'mbira, taq+a, (yor+a), sharshara, qahqaha, paqpaqa, jiz+a;
-m: to'plam, o'lcham;
-ak: pirpirak, g'ildirak, qarsak, var+ak, dardarak, gi'j+ak, hushtak, shippak;
-chi: tomchi;
-at: ko'kat, ko'chat;
-lik: to'rtlik, beshlik;
-kilik: ichkilik;
-ildoq: hiqildoq, shaqildoq, liqildoq;
-iq: to'siq;
-imlik: ichimlik, o'simlik;
-gak: ilgak;
-ich: bog'ich, cho'mich, o'pich;
-dak: kekirdak;
-don: guldon, kuldon, qalamdon, shamdon;
-in: ekin, tiqin.

O'rin-joy oti yasovchi qo'shimchalar

-zor: paxtazor, tutzor, yovshanzor, archazor, o'rikzor, jiydazor;
-loq: toshloq, o'tloq, qumloq, suvloq;
-lik: jarlik, nishablik, tepalik, tekislik;
-goh: saylgoh, tayyoragoh, namozgoh, oromgoh, janggoh, namozgoh, sajdagoh, sihatgoh;
-ma: bostirma, pistirma;
-iston: qabriston, guliston;
-oq: yotoq;
-a: xaroba, vayrona;
-liq: borliq, bo'shliq;
-qoq: botqoq;
-ik: kech(fe'l)+ik

Faoliyat-jarayon otlari yasovchi qo'shimchalar

-iq: chopiq;
-in: yog'in, yig'in;
-qin: toshqin;
-ik: ko'rik;
-g'in: yong'in, qirg'in;
-chilik: qahatchilik, to'qchilik, dehqonchilik, ocharchilik, bog'+dor+chilik;
-v: sayla+v(saylov);
-garchilik: namgarchilik, yog'ingarchilik, rasvogarchilik;
-gilik: go'rgilik;
-lik; bolalik, yoshlik, keksalik;
-q: qiyna+q=qiynoq;
-im: terim, qirqim, o'rim.

Aniq va mavhum otlar yasovchi qo'shimchalar

-garchilik: odamgarchilik;
-gi: sezgi, sevgi;
-at: madaniyat, majburiyat;
-ch: sevinch, o'kinch, ishonch, quvonch;
-g'u: tuyg'u;
-q: qiyna+q=qiynoq, charcha+q=charchoq
-k: ko'rk, tilak, bezak;
-iyat: mag'luiyat, imkoniyat, ma'suliyat, qobiliyat;
-lik: Ezgulik, go'zallik, donolik, do'stlik, birlik, odamiylik;
-iyot: falak+iyot;
-ot: mushkulot, kamolot, xayolot;
-im: bilim;
-chilik: mehribonchilik.