Скачать или смотреть “Ellerim Kana Bulandı” – Oppenheimer ile Truman’ın Tarihi Yüzleşmesi

Savaş sona ermişti. Hiroşima ve Nagasaki'ye atılan atom bombaları milyonlarca insanın kaderini değiştirmiş, Japonya teslim olmuştu. Dünyayı değiştiren bu silahın arkasındaki isim, J. Robert Oppenheimer, artık bir kahraman olarak görülüyordu. Ama o, içinde taşıdığı ağırlıktan kurtulamıyordu.
Ekim 1945’te, Oppenheimer Beyaz Saray’a davet edildi. Başkan Harry S. Truman ile görüşecekti. Bu görüşme, savaş sonrası dönemin en çarpıcı anlarından birine sahne oldu.
Oppenheimer, Truman'ın karşısına geçtiğinde, sessiz ama derin bir suçluluk duygusuyla konuştu. Gözleri yerdeydi. Sessizliği bozarak şu sözleri söyledi:
“Sayın Başkan, ellerim kana bulandı.” (“Mr. President, I feel I have blood on my hands.”)
Bu cümle, bilim insanının vicdanındaki çatlağı, içindeki pişmanlığı açıkça ortaya koyuyordu. O, bilimsel bir devrimin parçası olmuştu ama sonuçları binlerce masum insanın hayatına mal olmuştu.
Truman ise bu sözlere büyük bir öfkeyle karşılık verdi. Oppenheimer’ı "ağlayan bir bilim insanı" olarak nitelendirdi ve danışmanlarına, “Bu adamı bir daha görmek istemiyorum” (“I don’t want to see that crybaby scientist again!”) dedi. Ona göre atom bombasının sorumluluğu bilim insanlarında değil, kararı veren devlet başkanında, yani kendisindeydi. Nitekim şöyle dedi:
“Bombayı atan o değil, bendim.”
Bu görüşme, tarihte sadece iki adamın karşılaşması değil, aynı zamanda bilimin ahlaki sorumluluğu ile siyasetin soğuk gerçekliği arasındaki büyük uçurumu da gözler önüne serdi. Oppenheimer'ın yükü vicdanıydı; Truman’ınki ise kararıydı.