Haset Nedir? | Halis Bayancuk Hoca

Esma-i Hüsna derslerinde Halis Hoca (Ebu Hanzala) El-Melik ismi ve Tevhid arasındaki bağı anlatıyor.

“Peygamber'den (sav) bize ulaştı ki; o kendi ehlinden küçük ve büyük olan herkese şu ayeti ezberlettirirdi; De ki: “Hamd, çocuk edinmemiş, hâkimiyetinde/egemenliğinde ortağı olmayan, zayıflığından ötürü dost (edinme ihtiyacı) olmayan Allah’adır. Ve O’nu tekbir et/yücelt.” (17/İsra, 111)

“Abdulmuttaliboğullarından bir çocuk konuşmaya başladığında Allah Rasulü (sav) ona şu ayeti öğretirdi; “O Allah ne mübarektir ki kuluna bütün âlemlere uyarıcı olsun diye bir kitap indirmiştir. O Allah ki yerin ve göğün mülkü O’na aittir.””

a. El-Melik İsmi ile Tevhid Arasındaki Bağ; Şefaat Meselesi

Kur'an-ı Kerim'e genel olarak bakıldığında görülecektir ki, Allah tevhid ile ilgili bütün meseleleri mülk meselesine bağlamıştır.

De ki: “Haydi! Allah’ın dışında (ilah olduğunu) zannettiklerinizi çağırın (bakalım)!” Onların göklerde ve yerde zerre ağırlığınca sahip oldukları bir şey yoktur. O ikisinde bir ortaklıkları da yoktur. (Allah’ın) onlardan yardımcı/destek edindiği kimse de yoktur. O’nun katında izin verdikleri dışında, hiç kimsenin şefaati fayda sağlamaz. (Meleklerin) kalplerinden korku giderilince: “Rabbiniz ne buyurdu?” derler. (Cevap olarak hep beraber:) “Hak olanı söyledi. O, (zatı ve sıfatları en yüce olan) El-Aliy, (en büyük olan) El-Kebîr’dir.” derler. (34/Sebe, 23-24)

Bu ayetler, insanları şirk koşmaya sevk eden sebepleri ele almış ve çürütmüştür. Şöyle ki kendisinden fayda umulan bir varlık, dört sıfattan birine sahip olmalıdır.

1. Mülkünde tek otorite olması.
2. Tek otorite olmasa da ortak olarak mülk sahibi olması.
3. Mülkte ortaklığı olmasa da yardımcı veya vezir olarak yetki sahibi olması.
4. Üç özelliğe sahip olmasa da mülk sahibi nezdinde hatırı sayılır biri olması.
Allah (cc) dört vasfı da kendi dışındaki tüm varlıklardan nefyetmiştir. Mülk, yalnızca Allah’ındır (cc), hiçbir zerresinde ortağı yoktur, kimseye yetki ve yardımcılık vermemiştir. O’nun izin verdikleri dışında kimsenin şefaati yoktur.

b. El-Melik İsmi ile Tevhid Arasındaki Bağ; Ğuluv (Aşırılık) Meselesi

Hiçbir kavim bir defada Allah'tan başkasına dua etmiş veya Allah'tan başkasına gönül bağlamış değillerdir. Bu şirke düşmeden önce mutlaka bunun bir başlangıç noktası vardır. Bu başlangıç noktası ise; bir zamana, bir mekana veya bir şahsa kutsallık atfetmektir. Bunu da ancak alemlerin Rabbi olan Allah belirleyebilir.

c. El-Melik İsmi ile Tevhid Arasındaki Bağ; İzzet ve Kanun Koyma Meselesi

Tevhidin kısımlarından bir tanesi Allah'ın kendi mülkünde dilediği gibi kanun koyması ve dilediği gibi tasarrufta bulunmasıdır.

“Biz bir ayeti neshettiğimizde ya da unutturduğumuzda, ondan daha hayırlısını ya da bir benzerini (onun yerine) getiririz. Allah’ın her şeye kadîr olduğunu bilmez misin? Bilmez misin ki göklerin ve yerin hâkimiyeti/egemenliği Allah’a aittir. Allah’tan başka ne bir dostunuz ne de bir yardımcınız vardır.” (2/Bakara,106-107)

d. El-Melik İsmi İle Tevhid Arasındaki Bağ; Hased Meselesi

Hased, kişinin başkasında bulunan bir nimetin zeval/yok bulmasını temenni etmesidir. Hased, her ne kadar ahlaki bir mesele gibi görünse de asli itibariyle itikadi bir meseledir. Çünkü hased, Allah'ın mülkündeki tasarrufuna karşı çıkmak, isyan etmektir.