De Chinese macht over onze medicijnen | Zembla

Medicijntekorten zijn een groot probleem. Wat is de oorzaak van het geneesmiddelentekort en welke rol speelt China?

Het medicijntekort was nog nooit zo hoog als in 2023: apothekersorganisatie KNMP meldde onlangs dat 2292 keer een medicijn minstens twee weken niet beschikbaar was: een recordtekort. In 2022 – ook al een jaar met grote tekorten – was 1514 keer een geneesmiddel minstens twee weken niet beschikbaar. De gevolgen van de medicijntekorten zijn ernstig: patiënten ondervinden bijwerkingen omdat ze overgezet moeten worden op een ander medicijn, soms meerdere doseringen moeten overslaan of zelfs gedwongen zijn hun behandeling te staken. KNMP houdt ook een lijst bij van geneesmiddelen waar een tekort aan is. Het gaat onder andere om verschillende soorten antibiotica en medicijnen voor epilepsie.

Het gaat dus niet goed met de beschikbaarheid van geneesmiddelen, maar wat is de oorzaak van de medicijntekorten? China is een belangrijke leverancier geworden van grondstoffen voor medicijnen. Veel grondstoffen worden daar geproduceerd vanwege lagere productiekosten en minder strenge regelgeving op het gebied van milieu. De Grondstoffen en medicijnen worden door een steeds kleinere groep fabrieken gemaakt in China en andere landen in Azië. Het productieproces van medicijnen is hierdoor kwetsbaar en niet flexibel. Eén productiefoutje in één fabriek kan bijvoorbeeld zorgen voor een wereldwijd tekort.

Deskundigen maken zich al jaren zorgen over de afhankelijkheid van China. Tijdens de coronacrisis werd nog eens bevestigd hoe kwetsbaar het systeem is, toen transporten grotendeels stil kwamen te liggen. Ook kunnen geopolitieke spanningen een rol gaan spelen bij het medicijntekort. China zou de afhankelijkheid van andere landen kunnen gebruiken als machtsmidddel. Dat is al eens eerder gebeurd. Zo dreigde China in 2020 te zullen stoppen met het exporteren van medische producten naar de VS toen president Trump het coronavirus stelselmatig 'the Chinese virus' noemde. Na dit dreigement stopte Trump hiermee.

Wat heeft onze overheid de afgelopen jaren eigenlijk gedaan tegen medicijntekorten? We hebben in Nederland een kleine medicijnvoorraad. Er is minder ruimte voor nodig en er wordt minder verspild, omdat medicijnen niet over datum raken. Maar door die kleine voorraad is het ook moeilijker om tekorten op te vangen. Daarom kwam oud-minister Bruno Bruins in 2019 met een plan voor een ijzeren voorraad. Die ijzeren voorraad werd pas in 2023 ingevoerd, maar heeft nog weinig effect. Groothandels lopen volgens het ministerie van Volksgezondheid nog aan tegen het praktisch uitvoerbaar maken van het aanleggen van een voorraad.

Onderzoek door Jos van Dongen en Annette Schätzle.
Presentatie: Lilit Martirosova
Eindredactie: Mathijs Pennings

Abonneer je op ons kanaal: http://bit.ly/ZEMBLA_BNNVARA
Luister onze onderzoeksverhalen in onze podcast:
Spotify podcast: https://spoti.fi/2UBbCQ6
Apple podcast: https://apple.co/3wVX4ZA

Volg ons ook hier:
Instagram:   / zembla_bnnvara  
Facebook:   / zembla.tv  
Twitter:   / zembla  
LinkedIn:   / zembla-bnnvara  

00:00 De onthulling
00:30 De misstand
01:34 Het onderzoek
08:23 Het wederhoor
10:17 De conclusie
10:44 Meer weten?

#medicijntekorten #china