Latający Ślązak - Fliegender Schlesier - Latajacy Pieron

Latający Ślązak (niem. Fliegender Schlesier) -- nazwa ekspresowego połączenia kolejowego, łączącego od maja 1936 do sierpnia 1939 Berlin z najważniejszymi miastami (niemieckiego wówczas) Śląska.

Historia:


W latach 30. XX wieku koleje europejskie coraz silniej odczuwały konkurencję dynamicznie rozwijającego się lotnictwa pasażerskiego i motoryzacji. Zastosowanie silnika spalinowego do napędu wagonów silnikowych i aerodynamiczne ukształtowanie nadwozi otworzyły możliwość wprowadzenia nowej jakości w połączeniach lokalnych i dalekobieżnych -- zaczęto budować stosunkowo lekkie pojazdy szynowe, dysponujące wysoką dynamiką i rozwijające duże prędkości. Pierwsze w Niemczech ekspresowe połączenie, z zastosowaniem trakcji spalinowej, uruchomiono pomiędzy Berlinem a Hamburgiem (Fliegender Hamburger -- „Latający Hamburczyk") w 1935. Wkrótce sieć tzw. „latających" pociągów, rozwijających prędkość 160 km/h, objęła wszystkie większe ośrodki Niemiec.
Połączenie Berlina ze Śląskiem trakcją spalinową uruchomiono 15 maja 1936. Linię obsługiwały trójczłonowe wagony spalinowe typu Leipzig („Lipsk") zbudowane w fabryce Linke-Hoffmann-Werke we Wrocławiu (seria SVT137 kolei niemieckich). Pociąg początkowo kursował ze stacji Berlin Schlesicher Bahnhof, a od 1937 ze stacji Berlin-Charlottenburg. Podróż do stacji końcowej w Bytomiu trwała 4 godziny 25 minut (około 510 km). Trasa przejazdu wiodła przez: Fürstenwalde/Spree, Frankfurt nad Odrą, Guben, Lubsko, Jasień, Żagań, Wierzbową Śląską, Rokitki, Legnicę, Środę Śląską, Wrocław, Oławę, Brzeg, Opole, Kędzierzyn-Koźle, Gliwice. Po drodze, po opuszczeniu Berlina, pociąg zatrzymywał się jedynie na stacjach: Wrocław, Opole, Kędzierzyn-Koźle i Gliwice. Średnia prędkość przejazdu wynosiła 128 km/h, przy maksymalnej 160 km/h. Z racji prędkości osiąganej przez pociąg Ślązacy nazywali go „Latającym Pieronem". „Latający Ślązak" był ofertą dostępną dla szeroko pojętej klasy średniej -- m.in. drobnych biznesmenów i urzędników, zespół trakcyjny oferował miejsca 2 i 3 klasy i skromny bufet. Godziny odjazdu były dopasowane tak, by dotrzeć do stolicy Rzeszy rano w godzinach rozpoczynania pracy urzędów i powrócić na Śląsk tego samego dnia wieczorem. Ostatni raz pociąg wyjechał na tory 21 sierpnia 1939. Dalsze kursowanie przerwała mobilizacja i przygotowywanie agresji na Polskę.
Dla porównania, w późnych latach 30. XX wieku ekspresowe pociągi parowe oferujące wyższy komfort jazdy (w ich składach były wagony 1 klasy i wagon restauracyjny) pokonywały podobną trasę w czasie ok. 5-6 godzin przy prędkości maksymalnej 140 km/h i były prowadzone opływowymi parowozami serii 01.10 lub 03.10. Współczesne (2012) pociągi ekspresowe EuroCity na pokonanie analogicznej trasy Katowice -- Berlin potrzebują 7 godzin i 46 minut -- stan torów na znacznej części trasy nie pozwala na rozwijanie dostatecznej prędkości, problemem jest także dwukrotna zmiana lokomotyw. Pociągi międzynarodowe obecnie jadą nieco inną trasą.

Rozkład jazdy:

Berlin -- Bytom
Berlin Charlottenburg -- / 19:37
Berlin Zoolog. Garten -- / 19:44
Berlin Friedrichstraße -- / 19:56
Berlin Schlesischer Bf. -- / 20:06
Breslau Hbf 22:46 / 22:49
Oppeln Hbf 23:28 / 23:29
Heydebreck O.S. 23:50/ 23:51
Gleiwitz Hbf 00:14 / 00:15
Beuthen O.S. 00:31 / --
Bytom -- Berlin
Beuthen O.S. -- / 05:24
Gleiwitz Hbf 05.39 / 05:40
Heydebreck O.S. 06:03 / 06:04
Oppeln Hbf 06:25 / 06:26
Breslau Hbf 07:05 / 07:09
Berlin Schlesischer Bf. 09:54 / --
Berlin Alexanderplatz 10:04 / --
Berlin Friedrichstraße 10:10 / --
Berlin Zoolog. Garten 10:22 / --
Berlin Charlottenburg 10:29 / --

Oprócz Latającego Ślązaka w Niemczech uruchomiono podobne ekspresowe połączenia między Berlinem a Hamburgiem (Fliegender Hamburger) oraz Berlinem a Kolonią (Fliegender Kölner).