حوزه علمیه و روحانیون: دکترین ولایت فقیه و حکومت دینی ۱۳۶۸-۱۳۵۸

محسن کدیور در یک مصاحبه چهار قسمتی، تحقیقات خود درباره حوزۀ علمیه قم و جایگاه روحانیون در ایران طی ۱۲۵ سال اخیر را مورد بررسی قرار داده است. کدیور چهار مقطع تاریخی را در ظرف این مدت متمایز و بررسی کرده است:

از دورۀ مشروطیت تا پایان سلطنت رضاشاه: ۱۳۲۰-۱۲۸۳ -
دورۀ سلطنت محمدرضا شاه: ۱۳۵۷-۱۳۲۰ -
دورۀ آیت‌الله خمینی: ۱۳۶۸-۱۳۵۷ -
دورۀ آیت‌الله خامنه‌ای: ۱۴۰۰-۱۳۶۸ -

ظهور اسلام سیاسی، تشکیل حکومت دینی و مطرح شدن دکترین ولایت فقیه در دوران زمامداری آیت‌الله خمینی از جمله مواردی هستند که محسن کدیور در سومین قسمت مصاحبه خود به آن‌ها می‌پردازد. کدیور همچنین روایتی موجز از فضای عقیدتی دوران انقلاب اسلامی ارائه می‌دهد. کدیور معتقد است که وابستگی محمدرضا پهلوی به ایالات متحده آمریکا به ویژه در سال‌های پس از کودتای ۱۳۳۲ و موضع ضد امپریالیستی احزاب مختلف کمونیستی در ایران، همراه با فقدان آزادی‌های سیاسی منجر به اجماع برخی از عمده‌ترین نیروهای اپوزیسیون آن زمان از جمله ملی‌گرایان،‌ کمونیست‌ها و اسلام‌گرایان با یکدیگر شد که در نهایت منجر به خلع شاه شد. در ادامه مخالفت‌های نیروهای اپوزیسیون با رژیم پهلوی آیت‌الله خمینی تبدیل به یک شخصیت کاریزماتیک شد که توان کشاندن مردم به خیابان‌ها را داشت و این عملان برای حوزه علمیه تبدیل به یک چالش شد که چگونه با اسلام سیاسی و حکومت اسلامی وفق پیدا کند.

از جمله نکات قابل توجهی که کدیور به آن اشاره می‌کند پیروی نکردن چهار تن از معروف‌ترین شاگردان آیت‌الله حائری از وی در زمینه سیاسی نکردن اسلام و دکترین ولایت فقیه است. خمینی که برجسته‌ترین این چهار نفر بود در نهایت حکومتی بر مبنای ولایت فقیه بنا نهاد که منجر به ابراز مخالفت بدنه سنتی روحانیت و حوزه با وی شد. کدیور ماحصل سال‌ها تحقیق و پژوهش خود را در زمینه حوزه و روحانیت در این مصاحبه ارائه می‌دهد.

------
🖋 درباره محسن کدیور
محسن کدیور محقق مطالعات اسلامی ، فیلسوف و مورخ روشنفکر است. وی از سال ۲۰۰۹ به عنوان استاد پژوهشی مطالعات اسلامی در گروه مطالعات دینی در دانشگاه دوک مشغول به کار بوده است. کدیور درجه اجتهاد خود را از حوزه علمیه قم اخذ کرده است و همچنین تحصیلات خود را در زمینه فلسفه اسلامی تا مقطع دکتری در دانشگاه تربیت مدرس تهران به پایان رسانده است.

علایق کدیور شامل اندیشه کلاسیک و مدرن اسلامی با تمرکز ویژه بر فلسفه اسلامی، الهیات، حقوق، اخلاق، مطالعات قرآنی، اندیشه سیاسی شیعه، اسلام و مدرنیته، دین و علم، دین و سیاست، فلسفه مقایسه ای قرون وسطی و مطالعات تطبیقی دینی می‌باشد.

📝 درباره پروژه ایران ۱۴۰۰
ایران در آستانه قرن جدیدی است. سال ۱۴۰۰ آغاز قرنی نو برای ایران و ایرانیان است. در این فرصت پروژه ایران ۱۴۰۰ می کوشد تا با بهره گیری از صاحب نظران و پژوهشگران نگاهی به قرن گذشته بیاندازد و مجموعه ای فراهم آورد که گویای سیر تحول اندیشه ها و نهادها در قرن گذشته و چالش ها و فرصت های پیش رو در طلیعه قرن نو باشد. هدف این پروژه ایجاد فضایی برای تبادل اندیشه و پژوهش هایی است که می تواند با نگاهی به یکصد سال گذشته چراغ راه ما در قرن نو باشد. این مهم در مرحله اول با مشارکت اندیشه ورزان و پژوهشگران محقق خواهد شد تا نگاهی ژرف تر به تاریخ تحولات قرن گذشته داشته باشیم و همزمان زمینه گفتگو و تبادل افکار را فراهم کنیم تا به اتفاق، طرحی نو برای آینده ای نو و قرنی جدید بیاندیشیم.

📚 همکاری با پروژه ایران ۱۴۰۰
پژوهشگران و صاحب‌نظرانی که مایل هستند تحولات ایده‌ها یا نهادهای ۱۰۰ سال اخیر ایران را مورد بررسی قرار دهند، می‌توانند نتایج پژوهش‌ خود را در قالب مقاله‌ و در محدوده ۲۵۰۰ تا ۵۰۰۰ کلمه‌ برای بررسی ارسال کنند. در صورتی که نوشتن مقاله ممکن نباشد امکان انجام مصاحبه صوتی یا تصویری وجود دارد. برای اعلام آمادگی همکاری یا مشورت در راستای انتخاب موضوع پژوهش از طریق فرم زیر با پروژه ایران ۱۴۰۰ تماس بگیرید.

Instagram :   / iran1400pro.  .
Twitter:   / iran1400project  
Facebook:   / iran1400proj.  .
Website: https://iran1400.org/fa/

Email: [email protected]

#ایران۱۴۰۰ #حوزه_علمیه_قم