ΜΗΛΙΤΣΑ ΣΤΟ ΓΚΡΕΜΟ (Θοδωράκαινα) - Χουλιαράδες Ιωαννίνων

Ένα από τα πλέον διαδεδομένα παραδοσιακά τραγούδια σε ολόκληρη την Ελλάδα. Κάθε τόπος έχει δημιουργήσει τη δική του παραλλαγή. Αλλού μπορεί να χαρακτηριστεί ως "Παραλογή", αλλού ως τραγούδι "της αγάπης", ενώ σε άλλες περιοχές ανήκει στα κλέφτικα και ηρωικά τραγούδια. Είναι γνωστό και διαδεδομένο από τα Δωδεκάνησα και την Κρήτη μέχρι την Μακεδονία και την ευρύτερη Θράκη και από την Κέρκυρα και την Λευκάδα έως τα βάθη της Καππαδοκίας.

Η παραλλαγή του τραγουδιού που συναντάται στους Χουλιαράδες Ιωαννίνων είναι - τόσο από άποψη στίχων, όσο και από άποψη μελωδίας - πραγματικά μοναδική. Οι Χουλιαράδες είναι ένα ορεινό χωριό της περιοχής Τζουμέρκων και μολονότι η πανάρχαια αυτή Παραλογή είναι γνωστή στα περισσότερα χωριά των Τζουμέρκων, εν τούτοις καμία δεν ταυτίζεται με την παρούσα. Οι κάτοικοι των Χουλιαράδων συνηθίζουν να αποκαλούν το τραγούδι αυτό "Θοδωράκαινα", από τα τσακίσματά του: "Μηλίτσα που 'σουν στο γκρεμό / μωρ' Θοδωράκαινα..."

Τραγουδούν: Γυναίκες από τους Χουλιαράδες Ιωαννίνων σε μια παλιά ηχογράφηση: http://hpeirotikiparadosi.blogspot.gr...
Φωτογραφικό υλικό: Χουλιαράδες Ιωαννίνων

Οι στίχοι:
Μηλίτσα μ’ που ‘σουν στο γκρεμό,
μωρ’ Θοδωράκαινα, μωρ’ Θοδωράκαινα
γιε μ’ στα μη- γιε μ’ στα μήλα φορτωμένη,
Θοδωρά- Θοδωράκαινα καημένη.

Τα μήλα σου λιμπίζομαι και το γκρεμό φοβάμαι
-Κι αν τον φοβάσαι τον γκρεμό, έλα απ’ το μονοπάτι.
Το μονοπάτι μ’ έβγαλε σ’ ένα παλιό εκκλησάκι,
εκεί ήταν μνήματα πολλά, όλο ‘πο παλικάρια
κι ένα μνήμα ήταν ξέχωρο, ξεχωριστό απ’ τ’ άλλα.
Δεν το είδα και το πάτησα στα μάτια και τα φρύδια
κι ακούω το μνήμα να βογγάει, γιε μ’ να βαριαναστενάζει:
- Ποιος είσαι εσύ που με πατάς στα μάτια και στα φρύδια;
Αν είσαι νιος που με πατάς τη στράτα μου να πάρεις
κι αν είσαι κανάς γέροντας χαλάλι να σου γένει.