Felsefe Seminerleri Dizisi - Kriz ve Kritik II - Ateş Uslu

Felsefe Seminerleri Dizisi - Kriz ve Kritik II

Moderatör: Emre Şan

Konuşmacı: Ateş Uslu

“Max Horkheimer ve Eleştirel Teorinin Temelleri: Metafiziğin, Bilimin ve Toplumun Krizini Sorunsallaştırmak”

Max Horkheimer, Frankfurt Sosyal Araştırmalar Enstitüsü’nün yöneticiliği görevini üstlendiği 1930 yılından itibaren yayınladığı yazılarla, sonraları “Frankfurt Okulu Eleştirel Teorisi” adı verilecek olan yaklaşımın yöntemsel çerçevesini çizmişti. Horkheimer Hegel, Yeni Kantçılık, Marksizm ve pek çok düşünsel kaynaktan beslenen bu yazılarında hem klasik metafiziği canlandırma çabalarına, hem de pozitivist yaklaşımla sınırlı kalan bir bilimselciliğe meydan okuyordu. Felsefenin toplumsal işlevinin var olanın eleştirisinde yattığını söylüyor, Nazizm’in yükselişi gibi pek çok umut kırıcı gelişmenin yaşandığı bir çağda toplumun insana yakışır, barışçıl ve mutlu bir geleceğine duyulan inancın yeryüzünden silinmemesi için savaşma çağrısında bulunuyordu.

Bu konuşmada, Horkheimer’ı eleştirel perspektifini ortaya koyduğu 1929 sonrasının toplumsal-iktisadi-politik kriz koşullarına da değinerek düşünürün materyalist eleştirisinin imkân ve sınırlılıklarına dikkat çekeceğiz. Onun Adorno’yla beraber kaleme aldığı Aydınlanmanın Diyalektiği kitabının gölgesinde kalan felsefi incelemelerini merkeze alırken eleştirel teorinin 2020’li yılların kriz koşullarında nasıl bir anlam ifade ettiği sorusuna yanıt arayacağız.