Πλάτωνος ΚΡΑΤΥΛΟΣ. Μάθημα Χ : Κεφάλαια 43ον & 44ον – Γιώργος Λαθύρης-Ιαλυσσός

Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ παρουσιάζουν πρός υπεθύμιση τον κύκλο φιλοσοφίας
«ΚΡΑΤΥΛΟΣ ή Περί Ονομάτων Ορθότητος του ΠΛΑΤΩΝΟΣ σε 24 μαθήματα».

Με τον κον ΓΙΩΡΓΟ ΛΑΘΥΡΗ - ΙΑΛΥΣΣΟ, νομικό, φιλόλογο και συγγραφέα, ιδρυτή και διευθύνοντα της Πολιτιστικής-Ερευνητικής Εταιρείας ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΟΝ.

Μάθημα Χ : Κεφάλαια 43ον & 44ον

Το μάθημα παρεδόθη στην αίθουσα "Τερψινόη" της Πολιτιστικής-Ερευνητικής Εταιρείας ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΟΝ (Αριστοτέλους 183, Αθήνα).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Τα κείμενα προέρχονται από το βιβλίο ΠΛΑΤΩΝ "Κρατύλος - Περί Ονομάτων Ορθότητος" των Γιώργου Λαθύρη - Μαρίας Μαραγκού. © Εκδόσεις ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΟΝ, Αθήνα 2015.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 43ον – «Ο Σωκράτης αποδεικνύει στον Κρατύλο ότι άλλα ονόματα είναι ορθώς δημιουργημένα και άλλα όχι.»

Ο Σωκράτης εγκαινιάζει μια σειρά συλλογισμών με σκοπό να αποδείξει στον Κρατύλο ότι είναι υπερβολική η γνώμη του πως πρέπει να υπάρχει ορθότητα σε όλα ανεξαιρέτως τα ονόματα για να είναι πραγματικά ονόματα.

Σε μια πρώτη απόπειρα του λέει ότι δεν μπορεί να αποκλείσει ένα όνομα να είναι ψευδές κι ένα άλλο αληθές, όπως λόγου χάριν αν κάποιος ξένος τον προσφωνούσε: «Ερμογένη, γιέ του Σμικρίωνος», θα ήταν ψευδές το «Ερμογένη», αλλά αληθές το «γιε του Σμικρίωνος». Ο Κρατύλος λέει ότι ένα τέτοιο όνομα θα ήταν ανοησία, δεν θα ήταν καν όνομα.

Ο Σωκράτης τότε προσεγγίζει αλλιώς το ζήτημα και βασίζεται σε δύο κοινές θέσεις τους:
• Άλλο το όνομα και άλλο αυτό που περιγράφει.
• Το όνομα είναι μίμησις του πράγματος που περιγράφει.
Υπάρχουν διάφορα ονόματα για ένα πράγμα και δεν χαρακτηρίζουμε ένα όνομα απλώς ορθό ή μη ορθό, αλλά αληθές ή ψευδές. Ο Κρατύλος υποστηρίζει ότι, όσον αφορά τα ονόματα, είναι αναγκαίο να υπάρχει ορθότητα.

Ο Σωκράτης λέει στὸν Κρατύλο ότι δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την περίπτωση κατασκευής ονομάτων κατά σύμβασιν, οπότε τα χρησιμοποιούμε και τα λέμε ονόματα χωρίς κατ’ ανάγκην να είναι ορθά. Ο Κρατύλος στο τέλος συμφωνεί.

Ο Σωκράτης συνεχίζει και λέει πως ό,τι συμβαίνει με τα ονόματα, να υπάρχουν δηλαδή αληθή καὶ ψευδή, το ίδιο συμβαίνει και με τα ρήματα και κατ’ επέκτασιν τους λόγους, αφού απαρτίζονται από ονόματα. Κι όπως στην ζωγραφική μια εικόνα αποδίδει ωραία το πράγμα που περιγράφει, διότι έχουν χρησιμοποιηθεί τα σωστά σχήματα και χρώματα, έτσι και ένα όνομα αποδίδει ορθά την ουσία του περιγραφόμενου πράγματος, εφόσον έχουν χρησιμοποιηθεί τα ορθά γράμματα καὶ συλλαβές.

Επομένως, το συμπέρασμα είναι ότι άλλα ονόματα φτιάχτηκαν με ορθό τρόπο και άλλα όχι.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 44ον – «Ο Κρατύλος είναι απόλυτος στην άποψή του. Ο Σωκράτης αποδεικνύει ότι αυτή η θεώρηση είναι υπερβολική.»

Ο Κρατύλος είναι απόλυτος ως προς το ότι για να είναι κάτι όνομα, πρέπει να εκφράζει όλη την ουσία του πράγματος. Ο Σωκράτης υποστηρίζει ότι ένα όνομα δεν μπορεί να είναι εικόνα όλων των χαρακτηριστικών του πράγματος που περιγράφει. Αν αποδιδόταν όλη η ουσία του πράγματος με το όνομα, τότε το όνομα δεν θα ήταν μίμησις του πράγματος, αλλά το ίδιο το πράγμα. Αυτό το επιχείρημα του Σωκράτη είναι αφοπλιστικό για τον Κρατύλο και τον υποχρεώνει να παραδεχθεί: «Ἀληθῆ λέγεις».

Το όνομα, λοιπόν, αρκεί να αποδίδει τα γενικά χαρακτηριστικά του πράγματος που περιγράφει, όχι κατ’ ανάγκην όλα, αρκεί να δίνει τον «τύπο» του πράγματος, όπως λέει ο Σωκράτης. Κι αν δίνει τα κυριότερα χαρακτηριστικά, τότε λέμε ότι είναι «καλώς» φτιαγμένο, αν πάλι λίγα «κακώς», δεν παύει όμως να είναι όνομα. Γι’ αυτό δεν πρέπει να είμαστε απόλυτοι και υπερβολικοί ως προς το τί θεωρούμε ορθότητα ενός ονόματος. Ο Κρατύλος παραδέχεται ότι μιλάει με μέτρο και δέχεται την άποψή του.

Και όντως σε αυτό αποσκοπεί και όλος ο διάλογος περί ορθότητος των ονομάτων, σε μια ενδιάμεση θεώρηση, ούτε στην πλήρη έλλειψη τάξης στην γλώσσα, χωρίς αρχές και κανόνες στην ονοματοθεσία, που είναι η Ερμογένεια αντίληψη, αλλά ούτε και στην απολυτότητα και την υπερβολή, που θέλει όλα τα ονόματα να εφαρμόζουν κυριολεκτικά κατά γράμμα κάποιες αρχές, που είναι η Κρατύλεια αντίληψη.

Με άλλα λόγια, ο Σωκράτης αντιπροσωπεύει το «μέτρον» ενώ ο Ερμογένης και ο Κρατύλος τα δύο άκρα, την έλλειψη ο πρώτος και την υπερβολή ο δεύτερος.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΟΣ
Βιογραφικό σημείωμα κου Γιώργου Λαθύρη-Ιαλυσσού:
https://drive.google.com/file/d/0B3fk...
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Μπορείτε να βρείτε συγκεντρωμένα όλα τα μαθήματα του κύκλου "ΚΡΑΤΥΛΟΣ ή Περί Ονομάτων Ορθότητος" στον σύνδεσμο:    • Πλάτωνος ΚΡΑΤΥΛΟΣ – Γιώργος Λαθύρης-Ι...  
---------------------------------------------------------
Για οποιαδήποτε πληροφορία ή καταγγελία, παρακαλούμε, ενημερώστε μας στην κεντρική ιστοσελίδα: http://www.fryktories.net
--------------------------------------------------------