Penziere antiche Poesie e musica di Peppino De Filippo

Penziere antiche Le Poesie di Peppino De Filippo, testo tratto dal libro "Paese mio!" , Alberto Marotta editore

M' 'a ricordo 'e dummeneca
'O pentone d' 'o vico, 'o canteniere,
'ncopp' 'a vòtta,
sott' 'a frasca e 'a bannèra,
sistemava cu 'e mmane,
'int' 'e sperlunche,
puparuòle 'mbuttite, mulignane...
palle 'e riso...
... "Pascalì, torna 'a casa:
puozz' essere acciso...",
" Carmilì, i' lass' 'o guaglione
'int' 'o spurtone...
stance accorta!...".
Aria, sole, guagliune...
feneste, balcune!
d' 'o mese 'austo
'sta via Ruccella addo' songo crisciuto
e mò nun ce sta cchiù:
sotto mieziuorno.
Aria, sole, guagliune!...
Traseva da 'e balcune
'n'aria frezzecarèlla,
'n'arietta 'e meza està
ca faceva respirà!
'Nnante 'e vasce
cu 'e telàre aperte,
a ll'aria, 'ncopp' 'e segge,
cuscine e coperte.
Llà 'nu balcone chino 'e gesummine,
llà, sott' 'o ffrisco 'e 'na perziana scesa,
'na pianta d'erba cedra o 'e resedà.
Che ghiurnate cujete!
Che ghiurnate d'està!
For' 'e balcune,
appise 'nfaccia 'o muro,
mazze 'e sovère e mellune
sott' 'o càvero d' 'o sole
a mmaturarze p' 'o vierno.
Da fenesta a fenesta,
comme a 'na festa,
camicette, lenzòle...
savaniélle!...
'Int' 'e ccajole
canarie e cardellucce,
si pure prive 'e libertà,
cantavano
e parevano felice 'e campà!
Che ghiurnate cujete!
Che ghiurnate d'està!
A mmità strada
'n'altarino addobbato
cu 'e cannele appicciate
j 'e sciùre annante.
'Nfra quadre e quadrille,
gruosse e piccerille,
'e vute 'nnargentate:
quante!
Aria, sole, guagliune,
feneste, balcune!...
Attuorno attuorno
'n'addore traseticcio
'e cipolle e murzelle 'e bancune
arresuliate a ffuoco lento
'int' 'e tiane
pe' 'nu buono rraù.
E dint' 'e 'nzalatiere, già spezzate,
o perciatielle o maccarun' e zite.
Voce luntane:
"Cosce 'e ronne e fiche trujane...!,
" 'Na bona perzianaaa!...".
M' 'a ricordo 'e dummeneca
d' 'o mese 'austo
'sta via Ruccella addo' songo cresciuto
e mò nun ce sta cchiù.
'O pentone d' 'o vico, 'o canteniere,
'ncopp' 'a vòtta,
sott' 'a frasca e 'a bannèra,
sistemava cu 'e mmane,
'int' 'e sperlunche,
puparuòle 'mbuttite, mulignane...
palle 'e riso...
... "Pascalì, torna 'a casa:
puozz' essere acciso...",
" Carmilì, i' lass' 'o guaglione
'int' 'o spurtone...
stance accorta!...".
Aria, sole, guagliune...
feneste, balcune!
Cchiù 'nnante 'o tabbaccaro
cu 'a miccia 'mmocc' 'a porta
ca mò se stutava
e mò s'appicciava...
tanto ca chi vuleva
veramente fumà
'na scatola 'e cerine
traseva a s'accattà!
Da 'e ffeneste panare e panarielle
scennevano
e saglievano
chine e vacante:
"Signò, acalate...
aizate!".
A 'nu primmo piano
'a casa 'e don Vicienzo 'o parulàno,
ommo 'e denare;
'na casa allera:
senza penziere!
Tre figlie gruosse e quatte e piccerille,
don Vicienzo e 'a mugliera.
'Na casa ca o pe' cchesto o pe' chell'ato
steva sempe ammuinata.
Tavole e tavulelle pe' chi traseva:
'o cumpare 'a cummara,
'o cainato, 'o cugino,
quacche parente caro...
se faceva sempe festino.
Appena fatto sera
'e lluce appicciate
e 'mmiez' 'a stanza
tutt'illuminata
'a tavula apparicchiata:
'na 'mpepatella 'e cozzeche,
'na 'nzalata mmiscata...
alice 'nturtiera.
E 'nterra, dint' 'e cate cu 'a neva,
pèrzeche, percòche
e asprinio 'int' 'e periette.
Se magnava e se redeva.
'Na casa allèra:
senza penziere!
Cchiù llà, dint' 'a 'nu vascio
cu 'o telaro accustato,
tanto pe' fa' trasì 'na lenza 'e sole,
'na figliola rassignata
cu 'a faccia janca
e stanca,
'nfussat' 'int' 'a 'nu lietto,
pe' bbia 'e 'na tossa 'nfama,
ca nun lle deva né pace né arricietto,
pregava 'Addulurata
cu 'a lampa appicciate 'nnante
'ncopp' 'o cummò.
E chellu ppoco 'e sole ca traseva
da 'o telaro accustato...
'na speranza nce 'a deva!
Cchiù 'nnante,
cu 'a faccia avvampata 'e calore,
aret' 'o bancone,
'o pizzajuolo
'nfurnava
e sfurnava
cazune 'mbuttunate cu 'a ricotta
e pizze a ogge o otto:
"Pronto, mò esce:
briosce...
magnateve 'stu 'mbruoglio:
'a lav' 'e ll'uoglio...!".
'O palazzo 'e rimpetto
'ncopp' 'o marciappiero,
dint' 'e caniste sotto 'a tarlatà,
freselle 'nzuccarate e taralle:
"Sale e pepe cu 'a 'nzogna, tarallarooo...".
Guagliune e guagliuncielle
ca currevano felice
e felice nce currevo pur'i'.
" 'O tarallo cu 'e passe,
zucchero e butirro...
'a palatella,
'a bacchettella,
comme se sfruculéa chistu tarallo! ».
E me ricordo 'nu balcone 'nchiuso
ca nun s'aveva guardà.
Arèto nce chiagneva 'na figliola
ca campava sola
e teneva 'o marito carcerato...
pe' bbio 'e 'nu nnammurato
... ca nun nce steva cchiù!
Appriesso 'o nevajuolo
cu 'e butteglie 'e gazzose
'nzerrat' 'int' 'o cascione
miso a 'o ffrisco aret' 'o purtone
e 'ncopp' 'o canisto cu 'e limone
d' 'e ciardine e Surriente e Villanova.
Che friscura ca deva
passannoce vicino
e ch' addor' 'e neva!

Il testo continua su
http://semialvento.forumfree.it/