Przewodnik 1984 reż. Tomasz Zygadło

Dokumentalny film Tomasza Zygadło z 1984 roku.

Filmowy portret zmarłego w 1997 roku Piotra Skrzyneckiego - szefa i animatora krakowskiej Piwnicy pod Baranami, jednego z najsłynniejszych po wojnie polskich kabaretów. Tytuł utworu Zygadły jest wieloznaczny. W ujęciu reżysera Skrzynecki to nie tylko przewodnik po dziejach Piwnicy, lecz także po Krakowie i po prostu życiu. Bo jak inaczej rozumieć te fragmenty filmu, kiedy pan Piotr opowiada o swoim dzieciństwie, ojcu, marzeniach o wyjeździe na misje. Jak interpretować wykład jego prywatnej filozofii, wedle której najlepiej "nie mieć mieszkania, nie mieć dzieci, nie mieć samochodu, nie mieć pieniędzy - wtedy człowiek czuje się zupełnie wyswobodzony, bierze torebeczkę i idzie, gdzie chce..." "Przewodnik" nie ma akcji ani regularnej kompozycji. Próżno szukać w nim tezy, którą reżyser chciał udowodnić. Nie jest też do końca jasne, wedle jakiego klucza sportretował swego bohatera pokoleniowego, estetycznego, egzystencjalnego... Opowieść Zygadły zaczyna się w stanie wojennym, kiedy zawieszono działalność Piwnicy pod Baranami. Skrzynecki został wówczas bezrobotnym. Co to oznaczało dla autentycznego cygana, bez etatu, książeczki ubezpieczeniowej i jakichkolwiek dochodów? Kamera Zygadły śledzi, jak niedawny guru Piwnicy rozpoczyna starania o pracę. Oprowadza młodzież najpierw po muzeum, tłumacząc sens obrazu "Kościuszko pod Racławicami", potem po zoo, wyjaśniając meandry życia płciowego pytonów. Ożywione jego wspomnieniami pomieszczenia Piwnicy goszczą jej stałych gości na wielkim balu przy świecach. Są również migawki z występów w kościele, najbliższych duchowi dawnej, "przedwojennej" Piwnicy. Wielką rolę w filmie Zygadły pełni muzyka, a właściwie piosenki. Współtworzą one znakomicie nieco elegijny, melancholijny klimat całości. Są wśród nich "piwniczne" szlagiery takie jak "Nasza młodość" (muz. Zygmunt Konieczny, sł. Tadeusz Śliwiak), "Zabij ten lęk" (muz. Jan Kanty Pawluśkiewicz, Marek Grechuta; sł. Stanisław Ignacy Witkiewicz), czy "Kochanek" (muz. Zygmunt Konieczny, sł. Kazimierz Przerwa-Tetmajer). [PAT]

reżyseria: Tomasz Zygadło
scenariusz: Tomasz Zygadło
zdjęcia: Waldemar Szarek
montaż: Joanna Wojtulewicz
muzyka: Zygmunt Konieczny, Jan Kanty Pawluśkiewicz, Marek Grechuta, Zbigniew Preisner, Piotr Walewski
obsada: Piotr Skrzynecki
producent: Antoni Sambor, Paweł Barański
produkcja: Studio Filmowe im. Karola Irzykowskiego
właściciel praw: WFDiF – Czołówka
źródło kopii: Filmoteka Narodowa
język: polski
barwa: kolor