Art World EP.1 | นั่งรถไฟตาม(หัว)ใจ จากเหนือจรดใต้ประเทศ | ศิลปะล้านนา

เที่ยวทั่วไทยตั้งแต่สถานีเหนือที่สุดของประเทศไปใต้สุดของประเทศ 12 วันเพื่อดูงานศิลปะ บ้านเรือน สีสันแพนโทนของแต่ละภาค EP.1 นี้เรามาแอ่ววัฒนธรรมล้านนาและหริภุญชัยที่เชียงใหม่ ลำพูน ลำปางกันก่อน

ขอบคุณข้อมูลจาก
- อ.วงษ์ศวัส วงษ์ประเสริฐ
- ศูนย์สถาปัตยกรรมล้านนา
- and of course Wikipedia

Bedtime Readers
อาณาจักรล้านนา คือ ราชอาณาจักรของชาวยวนในอดีต สถาปนาในปี 1835 หลังจากยึดหริภุญชัยได้ ตั้งอยู่บริเวณภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย ถึงสิบสองปันนาในจีนปัจจุบัน บางส่วนของพม่าสำหรับในไทย ได้แก่ จังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง เชียงราย พะเยา แพร่ น่าน และแม่ฮ่องสอน

ย้อนเวลากลับไปก่อนล้านนา เคยมีอาณาจักรหริภุญชัย เป็นอาณาจักรโบราณในภาคเหนือของประเทศไทยปัจจุบัน ฤๅษีวาสุเทพเป็นผู้สร้างเมืองหริภุญชัยขึ้นในปี พ.ศ. 1310 ( ถ้าเทียบประวัติศาสตร์โลก ช่วงแถวๆร้อยปีนี้นี้จีนประดิษฐ์ดินปืน เมืองเกียวโตกำลังสร้าง กองทัพมุสลิมบุกสเปน ) แล้วทูลเชิญพระนางจามเทวี ซึ่งเป็นเจ้าหญิงจากอาณาจักรละโว้ ขึ้นมาครองเมืองหริภุญชัย ในครั้งนั้นพระนางจามเทวีได้นำพระภิกษุ นักปราชญ์ และช่างศิลปะต่าง ๆ จากละโว้ขึ้นไปด้วยเป็นจำนวนมากราวหมื่นคน พระนางได้ทำนุบำรุงและก่อสร้างบ้านเมือง ทำให้เมืองหริภุญชัย (ลำพูน) นั้นเป็นแหล่งศิลปวัฒนธรรมที่เจริญรุ่งเรืองยิ่ง ต่อมาพระนางได้สร้างเขลางค์นคร (ลำปาง) ขึ้นอีกเมืองหนึ่งให้เป็นเมืองสำคัญ สมัยนั้นปรากฏมีการใช้ภาษามอญโบราณในศิลาจารึกของหริภุญชัย มีหนังสือหมานซูของจีนสมัยราชวงศ์ถัง กล่าวถึงนครหริภุญชัยไว้ว่าเป็น “อาณาจักรของสมเด็จพระราชินีนาถ” (女王國 หนี่ว์ หวัง กว๋อ)


ละโว้ หรือลพบุรี ซึ่งเป็นอาณาจักรที่มีมาตั้งแต่ พ.ศ. 1002 มีอาณาเขตตั้งแต่ชัยนาทลงมาจนถึงเขตประจวบคีรีขันธ์ เป็นอาณาจักรที่อยู่ในวัฒนธรรมแบบทวารวดี มีศิลปะแบบอินเดียมาผสม นับถือพุทธศาสนา เมื่อศตวรรษที่ 13 ได้ส่งพระธิดาวีไปครองเมืองหริภุญชัย ละโว้รุ่งเรืองไปจนศตวรษที่ 17 ก็ได้ผนวกกับอาณาจักรอยุธยา

ดังนั้นศิลปะล้านนานอกจากเอกลักษณ์ดังเดิมแล้ว ก็จะมีส่วนผสมของพม่า และมีความละโว้หน่อยๆ