Zaginione ewangelie, chrześcijańskie amulety? Zagadkowe fragmenty papirusów

Doceń naszą pracę i postaw nam kawę! https://buycoffee.to/podcasthistorykow

Od końca XIX w. w piaskach Egiptu dokonuje się odkryć nieznanych wcześniej tekstów wczesnochrześcijańskich, w tym (pod względem gatunkowym) utworów paraewangelicznych, które odbiegają od ewangelii zawartych w Nowym Testamencie. Wśród nich można wyróżnić ważną grupę bardzo fragmentarycznych i zagadkowych dla nas, nieznanych skądinąd tekstów, przypominających teksty nowotestamentalne. Ze względu na fragmentaryczność ich zachowania niewiele możemy powiedzieć o ich pochodzeniu i treści, często nie znamy nawet oryginalnych tytułów. Czy w grę rzeczywiście wchodzą świadectwa zaginionych apokryfów, o których wcześniej nikt nie miał pojęcia? Jaka jest ich relacja wobec ewangelii kanonicznych? Czy zawierają jakieś pierwotne, zaginione nauki Jezusa? Jaką funkcję pełniły? Kodeksów zawierających teksty uważane za przez kogoś za natchnione czy też może… pewnego rodzaju amuletów?

Co znajdziesz w odcinku?
00:00 Wstęp
00:49 Gdzie i jak zaczęto okrywać nieznane teksty chrześcijańskie?
04:30 Miniaturowy papirus Oxy. V 840
09:56 Papirusy magiczne i amulety w antyku i u chrześcijan
18:50 Czy miniaturowy papirus był amuletem?
21:16 Treść papirusu Oxy. V 840 i analogie z ewangeliami kanonicznymi
32:26 Datowanie i miejsce powstania tekstu Oxy. V 840
38:27 Inne "paraewangelie" z Oksyrynchos
43:57 Papirus berliński 11.710
48:36 Papirus Fajumski
50:18 Zaginione ewangelie czy jakieś inne gatunki literackie?
56:49 Wnioski i zakończenie

Autorzy Podcastu:
Sławomir Poloczek, historyk starożytności (doktorat na Wydziale Historii UW), specjalizujący się w badaniach nad dziejami religii hebrajskiej, wczesnym chrześcijaństwem i relacjami obu wobec "pogańskich" kultur ościennych. Publikacje naukowe: https://uw.academia.edu/S%C5%82awomir...

Piotr Łapiński, historyk niepraktykujący, pasjonat historii i dobrych opowieści.

Podstawowa literatura (wybór)
Apokryfy Nowego Testamentu, t. I/1, Ewangelie apokryficzne, red. M. Starowieyski, Kraków 2003, s. 134-145 (polskie tłumaczenia części omawianych tekstów)
R. Wiśniewski, Wróżbiarstwo chrześcijańskie w późnym antyku czyli jak poznać przyszłość i nie utracić zbawienia, Warszawa 2013
B.P. Grenfell, A.S. Hunt, Fragments of an Uncanonical Gospel, London 1908
J. D. Crossan, Four other Gospels. Shadows on the Contours of Canon, Minneapolis MN 1985
M.J. Krueger, „P. Oxy 840: Amulet or miniature Codex?”, Journal of Theological Studies 53/1 (2002), s. 81-94
M.J. Kruger, The Gospel of the Savior: an analysis of P. Oxy. 840 and its place in the Gospel traditions of early Christianity, Leiden 2005
Gospel Fragments. The 'Unknown Gospel' on Papyrus Egerton 2, Papyrus Oxyrhynchus 840, Other Gospel Fragments, Th. J. Kraus, M.J. Kruger, T. Nicklas (red.), Oxford 2009
E.G. Turner, The Typology of the Early Codex, University of Pennsylvania 2016
S.E. Porter, „Recent efforts to Reconstruct Early Christianity on the Basis of its Papyrological Evidence”, (w:) S.E. Porter, A. Pitts, Andrew (red.), Christian Origins and Graeco-Roman Culture. Leiden 2013, s. 71–84
B.C. Jones, „New Testament Texts on Greek Amulets from Late Antiquity and Their Relevance for Textual Criticism”, dysertacja (Concordia University, Montereal, Kanada) 2015
B.C. Jones, New Testament Texts on Greek Amulets from Late Antiquity, London 2016
T. Nicklas, „Gospel Fragments on Papyrus”, (w:) J.Ch. Edwards (red.), Early New Testament Apocrypha, Grand Rapids, MI 2022, s. 22-37


Tagi: Nowy Testament, ewangelie synoptyczne, Ewangelia Jana, Biblia, apokryfy, biblistyka, wczesne chrześcijaństwo, chrześcijaństwo, judaizm, archeologia, papirologia, Egerton 2, Ewangelia Egertona, Egipt, Palestyna, Syria, Oksyrynchos, Jezus, krytyka tekstualna, zależność literacka, papirus, literatura grecka, magia antyczna, amulety, kanon biblijny, synoptycy, apostołowie