Zaman Nedir? Bilmiyoruz... Peki Gözlemlenebilir mi?

Zaman nedir? Aristoteles ve Augustine bu soruya farklı şekilde yaklaşır. Biri daha özenl bir zamandan bahsederken diğeri daha nesnel bir zaman tanımı yapar. Ama bugün geldiğimiz noktada her ikisinin zaman tanımının büyük oranda yanlış olduğunu biliyoruz. Bu yanlışlamaysa Galileo ile başladı. Galileo bize uzayın goreliliğini gösterdi. Daha sonra Newton mekaniği, bunu fizik ve matematik açısından düzgün bir zemine koydu. Uzay göreli zaman parametresel hale geldi.

1800'lerde ışığın doğası anlaşılınca, hızı hakkında da deneysel ve teorik sonuçlar elde edildi. Peki ışığın hızı neye göre? Eğer bir şeye göreyse ışığın sabit bir hızı olabilir mi? G9zlemciden gözlemciye değişmeli. İşte bu soruyla birlikte Lorentz ve Einstein öncülüğünde özel görelilik oluştu ve hem uzay hem zaman göreli hale geldi.


Genel görelilikse uzay ve zamanı varlık düzlemine çekti. Uzay ve zaman sadece matematiksel ve algısal bir şey gibi gözükse bile artık bir elma kadar vardı. Gerçekten var mı? Ufak bir problem var. Kuantum mekaniği genel görelilikten farklı bir zaman tanımı yapar. Kuantum zaman operatörü yok. Tunelleme için varış zamanı belirteci yok. O halde zaman gerçekten var mı?


#zaman #kuantum #özelgörelilik #genelgörelilik

00:00 Giriş
00:52 Açıklama
01:10 Aristo, Augustine, Kindi
05:37 Galileo - Göreli Uzay
09:44 Newton - Uzay Zaman Mutlak mı?
14:00 Işık Hızı ve Eter
19:22 Özel Görelilik
25:41 Genel Görelilik
30:49 Kuantum Zamanı
33:19 Zaman Gözlemlenebilir mi? (Heisenberg)
36:51 Tünelleme Ne kadar Sürer
40:24 Son, Uzay-Zaman Gözlemlenebilir mi?