Mimar Nazimî Yaver Yenal’ın Unutulmuş Fantastik Dünyası

Arka Oda Toplantısı
Mimar Nazimî Yaver Yenal’ın Unutulmuş Fantastik Dünyası
Büke Uras
17 Aralık 2015

20. yüzyıl Türk mimarlığının unutulmuş aktörlerinden Nazimî Yaver Yenal’ı (1904-1987) tekrar hatırlamak, son derece iyi korunmuş, 255 adet mimari çizimden oluşan arşivinin ortaya çıkmasıyla mümkün oldu. Nazimî Yaver’in sanatsal üretimi yanında eğitimciliği ile son derece parlak başlayan kariyerinde, gelenek ve modernizm arasında gidip gelen tasarımlarını yansıtan çok sayıdaki çizime rağmen neredeyse hiç bir projesi uygulanmamıştır.

Kağıt üstünde kalan avant-garde çizimleri, Nazimî Yaver’i erken Cumhuriyet dönemi mimarisinin en kayda değer “paper architect”i yapar. Uygulama amacından koparak bağımsız bir karaktere bürünen Nazimî Yaver’in fantastik çizim dünyası, İtalyan fütüristleri, Rus konstrüktivistleri ve İngiliz ütopya mimarları gibi benzer bir kaderi paylaşan örnekler kadar günümüz mimarlığını etkileyebilecek potansiyele sahiptir.

Sanayi-i Nefise Mektebi’nde, başta hocası Giulio Mongeri’nin klasisizm ve eklektisizm anlayışı ile yetişen Nazimî Yaver, 1926 senesinde birincilikle mezun olur. Öğrencilik yıllarından itibaren çalışmaya başladığı Mongeri’nin mimari bürosunda iş deneyimi kazanır. 1927-28 Güzel Sanatlar Akademisi Avrupa mimari konkurunda birinci gelir ve Paris'e yollanır. 1931 yılında ise Berlin’e giderek, Alman modernizminin simge isimlerinden Hans Poelzig ile çalışarak cesur ve modernist bir çizgi ile çalışmalar yapar.

Nazimî Yaver’in yıllar sonra ortaya çıkan zengin arşivi sayesinde inceleyebildiğimiz sıradışı düşsel mimarisini görsel ve felsefi olarak tanımlamaya ve yaratılışlarının arkasında yatan maksadı anlamaya çalışmak, İstanbul mimari kültürüne gecikmiş de olsa önemli bir katkı sağlayacaktır.

http://bit.ly/1MiKwLN