Wat is Actio Pauliana?

De actio pauliana (pauliaanse vordering) is het recht om op te komen tegen rechtshandelingen van een schuldenaar waardoor diens schuldeisers worden benadeeld. Het gaat bijvoorbeeld om situaties waarin de schuldenaar (in het zicht van een faillissement) zijn bezittingen voor een zeer laag bedrag heeft verkocht, waardoor schuldeisers geen verhaal meer kunnen halen op die bezittingen.

De actio pauliana heeft zijn oorsprong in het Romeinse recht.

De actio pauliana uit het Romeinse privaatrecht vindt men in de Digesten van Justinianus (D. 22, 1, 38, 4) en is een samensmelting van de eerdere bevoegdheid van de praetor om in integrum restitutio te bevelen en het interdictum fraudatiorum. De naam 'Pauliana' verwijst naar een van de samenstellers van de Digesten Julius Paulus.

De eerstgenoemde bevoegdheid strekte tot het terugbrengen in de faillissementsboedel van hetgeen daaruit ter benadeling van de crediteuren aan derden gegeven is, tijdens de executie. Het laatstgenoemde interdict strekte ertoe om benadeelde schuldeisers na de executie een rechtsmiddel te geven tegen hen die van de benadeling profijt getrokken hadden.

Met de actio pauliana konden de benadeelde crediteuren binnen een jaar het in de boedel terugbrengen van goederen vorderen en, indien sedert de benadeling reeds een jaar verstreken was, schadevergoeding van degenen die van de benadeling profijt getrokken hadden. De schadevergoeding kon niet meer dan het beloop van het genoten profijt bedragen.