Скачать или смотреть नवीन आर्थिक सुधारणा : जागतिकीकरण

जागतिकीकरण ही एक व्यापक आर्थिक प्रक्रिया आहे. या प्रक्रिया अंतर्गत जगातील सर्व देशां दरम्यान वस्तू सेवा भांडवली गुंतवणूक, तंत्रज्ञान संस्कृती, विचारधारा इत्यादींची देवाण-घेवाण सरकारी प्रतिबंधाविना होऊ शकते म्हणजेच कोणत्याही उत्पादकाला जगात कोठेही कमीत कमी उत्पादन खर्चात वस्तू व सेवांची उत्पादन करता येणे त्यासाठी जगातून कुठूनही स्वस्तात कच्चा माल व व्यवस्थापकीय संसाधने मिळविता येणे तसेच निर्माण झालेल्या वस्तू व सेवा जगात कोठेही विकता येणे अशा स्थितीला जागतिकीकरण असे म्हणतात.
प्रा दीपक नायर यांच्या मते, देशाच्या राजकीय आणि भौगोलिक सीमारेषा ओलांडून केले जाणारे आर्थिक व्यवहार म्हणजे जागतिकीकरण होय.
जागतिकीकरणाचे फायदे-
विकसनशील देशांना नवीन तंत्रज्ञानाचा लाभ, बाजारपेठांचा विस्तार व विकास होतो, आंतरराष्ट्रीय व्यापाराचे सामर्थ्य वाढते, औद्योगिक विकासात वाढ, उपभोग पातळीत वाढ, संस्कृतीची देवाण-घेवाण, रोजगार संधीची उपलब्धता, राहणीमानाच्या दर्जात वाढ, उद्योगाच्या अंतर्गत बचतीत वाढ हे जागतिकीकरणाचे फायदे दिसून येतात.
जागतिकीकरणाचे तोटे पुढीलप्रमाणे-
सार्वजनिक खर्चात कपात ,परकीय कर्जात वाढ ,आयातीवरील प्रशुल्क समाप्तीचा फटका, खाजगीकरणाच्या विस्तारासाठी दबाव, आर्थिक विषमतेत वाढ, परावलंबनात वाढ, बहुराष्ट्रीय कंपन्यांची वर्चस्व वाढते, बेरोजगारीत वाढ, अन्यायपूर्ण मुक्त व्यापार ,स्वदेशी उद्योगांना धोका, नवसाहतवादाचा धोका हे सर्व जागतिकरणाचे तोटे दिसून येतात.