Sinds 1310 (mogelijk al 1255) staat op de Grote Markt, toen nog Brede Merckt, een stenen Raadhuis. Dit Raadhuis stond met de voorzijde naar het Noorden gericht en werd in 1443 uitgebreid. Het Raad- en (vanaf 1470) Wijnhuis diende ook als rechthuis en als waag (openbaar gebouw waar goederen gewogen werden). In het Wijnhuis kwamen de bestuurders bijeen en bespraken, met een glas wijn, de beslommeringen van de dag. Onder het gebouw bevond zich een gevangenis voor zware misdadigers. Het Raad- en Wijnhuis zijn wegens bouwvalligheid in 1775 afgebroken en dus niet meer te bewonderen. De Raad gaf in 1770 al opdracht voor de bouw van een nieuw Stadhuis. Door de lucratieve turfhandel (Stads monopolie bezit) vanuit de Ommelanden, ging het op dat moment heel goed met onze Stad. Burgemeester Anton van Iddekinge schreef daarom, met hulp van Petrus Camper, een ontwerpers prijsvraag uit. Van de 38 ontwerpen uit binnen- en buitenland, won het, in basis classicistisch, ontwerp van Jacob Otten Husly (1738- 1796). Husly was een vakbekwaam stucwerker die later ook architect werd. Jarenlang moest hij met het gemeentebestuur steggelen over het ontwerp, de kosten en zijn vergoedingen. Hij heeft zijn Stadhuis niet in levende lijve kunnen bewonderen. Na zijn dood heeft stadsbouwmeester Harmannus Raammaker de klus afgemaakt. Het Stadhuis kreeg een zuilenportiek, met aan weerszijden een trapopgang naar een bordes en 4 enorme zuilen met een driehoekig fronton erboven. In 1776 werd met de bouw begonnen. Vanwege roerige tijden, met diverse aanpassingen van het ontwerp werd de bouw gigantisch vertraagd en pas in 1793 hervat. In 1810 was het Stadhuis pas zo goed als klaar. Het werd uiteindelijk het 1e neoclassisistisch gebouw van Nederland. De voorzijde is naar het oosten gericht en het Stadhuis had een binnenplaats, waar koetsen met gasten werden ontvangen. Ook huisde binnen het gebouw de politie, gevangeniscellen, de rechtbank, de schutterij, het provinciaal archief en andere bestuurlijke instanties. In 1868 werd het Stadhuis uitgebreid, door de binnenplaats gedeeltelijk te bebouwen. In 1873 is de oorspronkelijk nog open westelijke gevel dichtgebouwd. In 1958 werd een nieuw rechthoekig bouwblok, tussen de Waagstraat en de Guldenstraat, gebouwd van de Leeuwarder architect ir. J.J.M. Vegter. Op de begane grond en de eerste etage kwamen winkels en horeca. Het bovenliggende administratie-gedeelte werd via een glazen luchtbrug met het oude Stadhuis verbonden. De luchtbrug kreeg, in de as van de Herestraat, een zeer forse buitentrap (staatsietrap). Deze trap gaf toegang tot de nieuwe hoofdentree van het Stadhuis. In 1962 werd het gebouw in gebruik genomen. Uiteindelijk is dit ‘nieuwbouw’ gedeelte in 1994 alweer gesloopt en werd het Waagstraatcomplex van Natalini gebouwd. Tussen 2020-2022 is het Stadhuis van buiten en van binnen volledig gerenoveerd. Het oorspronkelijke neoclassicistische ontwerp was in de aanpak leidend. Het energielabel is door ingrijpende verbeteringen van G naar A+++ gegaan. De grootste ingreep was de bouw van een nieuwe raadzaal in de kap/zolder van het gebouw. Deze grote raadzaal is een soort kurk, die de voormalige (buiten)binnenplaats van boven afsluit. Hierdoor kwam er beneden plaats voor de imposante Anda Kerkhoven ontvangstzaal. Waar in de 19e eeuw ooit de paardenkoetsen met gasten de binnenplaats opreden, is nu de ontvangstzaal. Het plafond van deze zaal is hemelsblauw gekleurd en de gouden sterren symboliseren de Stad Groningen en de omliggende dorpen (Stad en Ommeland), op een topografisch juiste positie. Tijdens de bevrijding van de Stad Groningen op 16 april 1945 kwam het Stadhuis er bijna ongeschonden van af, terwijl de Grote Markt voor meer dan de helft in puin lag. De kogelgaten aan de achterzijde van het Stadhuis zijn, ter herinnering, bewaard gebleven. Op de bel-étage van het Stadhuis staan in totaal zo’n 80 pilasters, zeg maar platte halve pilaren, die tegen de muren zijn geplaatst ter decoratie. Vanaf de renaissance werden ze veelvuldig toegepast als verwijzing naar de zuilenordes uit de klassieke oudheid. In het Stadhuis van Groningen zijn ze van gips, met vele lagen acrylverf als imponerend neo-klassiek sausje. Op veel verschillende plekken in het Stadhuis zie je burgemeestersschilderijen. Vanaf de 16e eeuw tot heel recent zijn er van de burgemeesters schilderijen gemaakt.
Tekstbronnen:
• groningerarchieven.nl
• Gemeente.groningen.nl
• Stadhuis.groningen.nl
• Beeldbankgroningen.nl
• nl.m.wikipedia.org
Foto- en filmbronnen:
• Groningerarchieven.nl
• nl.m.wikipedia.org
• Beno’s Stad • Het Groningse stadhuis - Beno’s Stad ...
• Beeldbankgroningen.nl
• Eigen fotomateriaal
• Stadhuis.groningen.nl
• Gemeente.groningen.nl
Muziekbron:
• via YouTube account @FreesoundMusic - • 60 min mix of royalty free Vintage Jazz
Информация по комментариям в разработке