Passo Stelvio - Bormio: full downhill

Passo dello Stelvio (2758 m n.p.m.) - [źródło Encyklopedia Podjazdów Kolarskich] piąta najwyżej położona utwardzona droga w Europie i druga górska przełęcz w tej samej kategorii. Zwycięstwo inżynieryjnego postępu nad nieprzychylną ludzkim staraniom materią. Dach Giro d’Italia, który pojawia się na trasie włoskiego wielkiego touru coraz częściej, ale też jedna z największych ikon europejskiej cykloturystyki. W słoneczny dzień Passo dello Stelvio to cel trudny, ale przy odpowiednim uporze, osiągalny dla niemal każdego amatora. A jednocześnie gwarantujący rekompensującą wielogodzinny trud z nawiązką, nagrodę w postaci zapierających dech widoków na Masyw Ortleru, Alpy Retyckie i legendarne serpentyny nanizane na północno-wschodnią ścianę przełęczy. Droga powstała w latach 1820-1825, a odpowiadający zarówno za projekt, jak i nadzorowanie budowy, inżynier Carlo Donegani spisał się tak dobrze, że dziś na szczycie wzniesienia odwiedzić można muzeum jego imienia. I obejrzeć w nim interesujące materiały na temat prac konstrukcyjnych, roli przełęczy podczas I Wojny Światowej i kolarskich zmagań w ramach Giro d’Italia. Przyjmuje się, że Passo dello Stelvio łączy, znane obecnie przede wszystkim jako kurort narciarski, położone na południowym zachodzie, Bormio z Prato Allo Stelvio na północnym wschodzie. Jednak rowerowa wspinaczka na szczyt przełęczy możliwa jest aż trzema drogami. Najtrudniejszą, najbardziej znaną i najczęściej pojawiającą się na trasie Giro d’Italia jest ściana wschodnia (czasami nazywana też północną), prowadząca z Prato Allo Stelvio do Bormio. To ją podziwiać można na najbardziej ikonicznych zdjęciach tak charakterystycznych dla tego podjazdu serpentyn, których w drodze na szczyt (2758 m n.p.m.) o długości 25,3 kilometra, pokonać trzeba ok. 60. Ostatnie 48 z nich, począwszy od malowniczo położonej miejscowości Trafoi, są oznaczone. Pokonywanie Stelvio w kierunku przeciwnym, czyli od strony Bormio, jest wersją łatwiejszą, ale ciągle bardzo satysfakcjonującą. Łączy się z koniecznością zmierzenia się z przewyższeniem rzędu 1550 metrów, dystansem 21,5 kilometra i 40 dobrze oznaczonymi serpentynami. Cechą najbardziej charakterystyczną dla południowo-zachodniej ściany przełęczy są jednak wąskie tunele, obecnie oświetlone, ale w przeszłości odgrywające bardzo istotną rolę, przede wszystkim jako element zjazdów, na trasach Giro. Istnieje wreszcie trzecia opcja, pozwalająca wspiąć się na Passo dello Stelvio od strony zachodniej, przez Umbrailpass (2501 m n.p.m.), czyli najwyżej położoną szwajcarską przełęcz, przez którą prowadzi utwardzona droga. Trasa, która niemal w całości położona jest na terytorium Szwajcarii, rozpoczyna się w Mustair i liczy ok. 20 kilometrów. Sam podjazd pod Umbrailpass jest malowniczy i zdumiewająco wręcz cichy.